Sanayinin çarkları durunca peş peşe verilen üretim araları, 20 bini sendikalı 90 bini çalışanı ‘zorunlu izin’e çıkardı. Maaş alamayan, sigortası ve kıdemleri işlemeyen zorunlu tatilciler, işsiz olarak gözükmüyor, İşsizlik Fonu’na başvuramıyor

Finansal kriz sanayicileri vurunca istihdam da büyük yara aldı. Aralık ayı kapasite kullanım oranı yüzde 64.7 olarak açıklandı. Bir başka deyişle, sanayici üretmiyor, çarklar dönmüyor. Sanayici bu sırada kendine has önlemler alıyor. Bazıları istihdamı azaltırken, geleceğe yönelik halen umutlu olanlar çalışanını ‘zorunlu tatile’ gönderiyor. Zorunlu tatil yapanların sayısı, hiç de az değil. Sendikalı olarak zorunlu izinde bulunanlar 20 bini aşmış durumda. Yapılan araştırmalara göre kayıt dışı olanlarla birlikte bu sayının 90 bini aştığı tahmin ediliyor. Yani bugünlerde 90 bin kişi telefonun başında her gün yeniden işe çağrılma umudu ile bekliyor. Tatile çıkmış olmanın rahatlığını değil, kaygısını taşıyor.

NE VAR NE YOKLAR!

Üstelik, bu kişiler işsiz statüsünde olmadıkları için istatistiklerde yer almıyor, İşsizlik Fonu’ndan yararlanamıyorlar. Bir başka deyişle, Aziz Nesin’in ünlü romanı ‘Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz’daki gibi hem var hem yoklar. İşleri var ama gidemiyor, maaşlarını alamıyorlar. Kriz ortamında ‘yeni bir iş bulamam’ korkusu ile istifa da edemiyorlar. Sendikalar durumu yakın takip edebilmek için 15 günde bir sektör sektör araştırma yaparak son durumu raporlamaya çalışıyorlar. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) aralık sonu verilerine göre 11 bin 352 işçisi zorunlu izinde. Bunlardan 4 bin 328’i Türk Metal, bin 512’si Petrol İş, 2 bin 72’si Teksif, 3 bin 390’ı Çimse, 50’si de Basın-İş Sendikası’na kayıtlı. Söz konusu 11 bin 352 kişinin zorunlu izin süreleri ise şimdilik belirsiz!

İŞSİZLİK FONU’NA BAŞVURAMAZ

Benzer bir tablo Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nda (DİSK) da var. Bir bölümü ücretli olmak üzere DİSK’e bağlı sendikalara üye olan 8 bin kişi zorunlu izne çıkarılmış durumda. DİSK Başkanı Süleyman Çelebi, bu verilerin dikkate alınması gerektiğini dile getirerek, “Yaptığımız araştırmalara göre sendikalı ya da değil; kayıtlı ya da kayıt dışı toplam 90 bin kişinin zorunlu izinde olduğunu tahmin ediyoruz. Bu önemli bir rakam, çünkü zorunlu ücretsiz izinde olan kişiler işsizlik sigortası başvurusunda bulunmaz. İkincisi ve daha önemlisi herhangi bir tazminat verilmiyor. İşten atılma da olmadığı için onlar şimdi boşta duruyor” değerlendirmesinde bulunuyor.

BACALAR OCAKLARI DA SÖNDÜRÜYOR

Çelebi, problemlerin aşılması için dayanışmanın şart olduğunu belirterek, DİSK olarak demokratik tepkilerini koymaya hazır olduklarını söylüyor. Bir kısım büyük ulusal ve uluslararası şirketlerin kendilerini gizlediklerine de dikkat çeken Çelebi, “Çalışanların çıkıp durumu bildirmesi gerek. Nasıl olsa sessizlik hakim diye yöneticiler de adım atmıyor. Makinelerini hurdalığa teslim ediyorlar çalıştırmıyorlar. Oysa talep arttığında bu makineler çalışmaz duruma gelecek, paslanmış olacak. Maliyeti en az 100 kat daha fazla olacak. Durumun özeti şudur; Bacalar sönerken, ocaklar da sönüyor. Ama biz bu duruma seyirci kalmamakta kararlıyız” diyor.

Hukukçular ne diyor?

İşveren talep olmadığı için üretimini durdurup, çalışanını ücretsiz olarak zorunlu izne göndererek kendini bir şekilde korumaya alıyor. Ancak ne kadar süre işsiz kalacağını bilmeyen, tazminatı ve bu dönemde aylık geliri olmayan çalışanın buna itiraz hakkı var mı? Avukat Necdet Okcan, hukuki olarak yıllık iznin bulunduğuna işaret ederek, “Ücretli izin veren bunu kullandırmış oluyor. Ama yüzde 90’ında ücretsiz izin kullandırılıyor. Ücretsiz izin uygulamasıyla ilgili Yargıtay’ın düzenlemeleri var. Eğer işçi kabul etmezse işveren zorlayamıyor. Böyle bir durumda çalışan sözleşmesini fesh edip tazminatını alabiliyor. Fakat bir kriz ortamında yeni bir iş bulamam korkusu ile çalışan beklemeyi tercih ediyor” diyor.

Çalışanın kayıpları ise oldukça büyük. Sigortası ve kıdemi işlemiyor. Sosyal güvenlik hakları da tırpanlanıyor. Zorunlu izinde belirli bir süre kısıtı yok.

Türk-İş’e bağlı 11 bin kişi 352 işçi izinde!

 Türk Metal     4.328

Petrol-İş         1.512

Teksif              2.072

Çimse-İş        3.390

Basın-İş          50

TOPLAM         11.352