İNTERNETHABER/

Türkiye, 1983 yılından bu yana PKK'ye yönelik 24 sınır ötesi operasyon düzenledi.

Türk Silahlı Kuvvetleri dün akşam bir kez daha Kuzey Irak’a büyük çaplı bir askeri harekat başlattı. Peki ilk sınırötesi operasyon ne zaman yapıldı? Yapılan operasyonlardan ne sonuçlar alındı..?

İşte 25 Mayıs 1983’te başlayan kara harekatlarının ayrıntıları...

- 25 Mayıs 1983:

İlk operasyon 1983’de yapıldı. Ankara ile Bağdat arasında Sınır Güvenliği ve İşbirliği Anlaşması imzalanırken, anlaşma ile Bağdat TSK'ne sıcak takip yetkisi verdi. Bu sayede 10 km içeriye kadar takip hakkı kazanılmış oldu. 25 Mayıs 1983 tarihli takipte 5.000-7.000 kadar asker sınırı 5 km kadar geçti. Bu operasyon esnasında Irak ordusu da bazı önlemler aldı. Operasyonlarda Barzani kampları da zarar gördü ve PKK ile Barzani arasında yakınlaşma başladı, hatta işbirliği için anlaşma dahi imzalandı.

- Ekim 1984:

1984 Ekim ayında 2. operasyon yapıldı. 12 Ağustos 1986 operasyonu Çukurca Karakolu’na yapılan saldırı ve 14 askerin şehit olmasıyla başladı. Bunun üzerine Türk Hava Kuvvetleri bazı kampları vurdu. Barzani kaynaklarına göre bu saldırılarda 165 peşmerge öldü. 4 Mart 1987 tarihli hava saldırısında da Era, Sırat ve Alamış çevresine konuşlanmış PKK kampları hedef alındı. Bu saldırılar Barzani ile PKK arasında gerginliği başladığı saldırılar oldu.

- Nisan 1991’de:

Türk askeri komando birliği ile sınırı aştı. 5-21 Ağustos’ta da hava gücü desteğinde PKK’lıların olduğu tahmin edilen 24 noktaya vuruş yapıldı. Süpürge Operasyonu’nda Durji bölgesinde yakın temas sağlandı. 1991 yılı boyunca çeşitli defalar sınır aşılmak zorunda kalındı. Ekim’deki operasyonlarda yerel Kürt grupların da desteği sağlandı. Dohuk, Erbil, Zaho, Selahaddin şehirlerine Türk güvenlik güçleri ve istihbaratı kalıcı olarak yerleştirildi. 1992 Bahar aylarında PKK kamplarına havadan bombalar bırakıldı. Kara harekatı bunu takip etti.

- Ekim 1992’de:

15.000 kadar asker hava ve tank desteği altında sınırı geçti. Bu çatışmalarda 450 civarında PKK’lı öldürülürken, PKK bu iddiaları yalanladı.

- 1994 harekatı:

Sınırı irili ufaklı geçişler oldu. 2.000 civarında olduğu belirtilen PKK’lı etkisiz hale getirilmek istendi. Ancak başarısı tartışmalı oldu.

- Ocak 1994:

Hava saldırıları oldukça geniş kapsamlıydı ve Zeli kampı hedef alındı. Bu kamp PKK’lılara mühimmat sağlıyordu. Saldırılarda 200’den fazla PKK’lı öldü. Ancak PKK bunu da yalanladı.

- Nisan 1994:

5.000 asker ile bir kez daha sınır 15 km kadar geçildi.

- Mart 1995:

Bu operasyonda çok sayıda general de görev aldı. 35.000’i aşkın asker sınırı aştı. 60 kmden fazla içeriye girildi (Çelik Operasyonu). 12 PKK kampı hedeflenirken yine binlerce PKK militanının etkisiz hale getirileceği düşünülüyordu. Fakat istenen sonucun alındığı söylenemez.

- 1995’de ise,

Tampon bölge kurulması hedeflendi. Temmuz 1995’de sınır aşılırken operasyonlar birbuçuk ay sürdü. Operasyonlarda 500’den fazla PKK’lı öldürüldü. Rakam PKK’ca yalanlandı. Operasyon özellikle Avrupa Birliği’nce sert bir dille eleştirildi. Aynı döndemde PKK ile KDP arasındaki gerginlik yer yer çatışma şeklinde sürüyordu. Aynı yıl yer yer sınır ötesi küçük çaplı takipler oldu.

- 1996 baharında,

1996 baharında da sınır ötesi operasyon vardı. Havadan Zap, Haftanin ve Kumri dağı ve çevresi bombalandı. Temmuz ayında bir kez daha belli hedefler bombalandı. Barzani saldırılarda sivillerin de öldürüldüğünü iddia etti ve Türkiye’yi suçladı (Atmaca Tokat Operasyonu). Yazın Sinat, Aresindi Boğazı, Birkiavda, Haftanin ve Gelereş civarındaki kamplar hedefteydi. Aynı yılın sonunda PKK bir karakola havan topu ile saldırınca bir tugay ile takip yapıldı.

- 1997 Mayıs;

Balyoz Operasyonu yapıldı. Hava desteği altında 35.000 asker operasyona katıldı. Yaz boyunca Irak’ın kuzeyinde kalındı. Operasyonun devamında 10.000’den fazla takviye asker de katıldı.

- 1997 Eylül ayında,

Eylül’de tekrar Irak’a girildi. Eylül’deki operasyon tank desteği altında yaklaşık 10.000 askerle yapıldı. Ekim’in ikinci haftasında geri dönüldü. Dönüşte 1.000 kadar asker sınır boyunda konuşlandırıldı. Bu operasyonlarda TSK 2 helikopterini kaybetti.

- Aralık 1997’de,

Hakurke bölgesine girildi (Çekiç Operasyonu). Operasyona 20.000 civarında asker katıldı. KDP de Türk askerine destek verdi.

- 1998 baharı,

Yine sınır ötesi operasyon mevsimiydi. 15.000 kadar askerle düzenlenen Murat Operasyonu da istenen sonucu veremedi.

- 1999 Sandviç Operasyonu’nda

Havadan bombalama ve karadan operasyonlar düzenlendi. Lolan ve Hakurke’ye havadan bombalama yapıldı.

- 1999-2003,

Yılları arasında bölgeye dönük kapsamlı bir operasyona girilmemiştir. Bazı hava saldırılarından da sonuç alınamamıştır. Oysa bu dönemde Irak’ta ciddi bir yönetim boşluğu vardı ve ABD ya da herhangi bir engel yoktu. Türkiye bu yıllarda daha kapsamlı önlemler almayarak önemli bir fırsatı kaçırmıştır.

- Son olarak da 21 Şubat 2008:

Saat 10.00-18.00 arasında K. Irak'ta belirlenen hedefler karada konuşlu uzun menzilli silahlar ve Hava Kuvvetleri'ne mensup uçaklar ile vuruldu. Saat 19.00 itibarıyla da Kuzey Irak'a sınır ötesi kara harekatı başlatıldı.