Yüz binlerce kişinin katıldığı cumhuriyet mitinglerinin fitilinin ateşlendiği başkent Ankara'da sandıktan çıkan sonuçlar, AKP'nin 22 Temmuz'da tahminleri altüst eden Türkiye genelindeki yüzde 46.6'lık başarısının da nedenlerini açıklayabilecek veriler içeriyor.

AKP, sosyal demokratların kalesi olarak kabul edilen Ankara 1. Bölge'de bile açık farkla geçtiği CHP'yi bürokratik elitin ve refah seviyesi yüksek kesimin oturduğu semtlere hapsetti.

"Buradan oy çıkaramaz" denilen semtlerde bile her dört kişiden birinin oyunu alan AKP, varoşlarda CHP'ye yaşam hakkı tanımadı ve yoksul seçmenin umudu haline geldiğini ortaya koydu. MHP ise Ankara'da tüm sandıklardan oy çıkarma potansiyeli olduğunu gösterdi. AKP, 8'i merkez olmak üzere toplam 24 ilçeden 23'ünde birinci parti oldu ve 29 milletvekilliğinden 16'sını kazanmayı başardı. 2002 seçimlerinde Yenimahalle ve Çankaya'da birinci parti çıkan CHP'nin elinde bu seçimde sadece Çankaya ilçesi kaldı.

AKP 2. Bölge'de güçlü
2004 yerel seçimlerinde Çankaya Belediyesi'ni elinde tutmayı başaran CHP, genel seçimde de Ankara'da en çok oyu bu ilçeden çıkardı. 11 ilçeyi kapsayan 1. Bölge'de Çankaya, Sincan, Mamak, Etimesgut gibi merkez ilçeler de yer alıyor. AKP, Çankaya dışındaki tüm ilçelerde birinci parti oldu. Refah seviyesi yüksek seçmenin yaşadığı Çankaya'da ise CHP, AKP'nin 115 bin 853 oyuna rağmen 229 bin 297 oya ulaştı.
AKP, daha güçlü olduğu 2. Bölge'de 2002'deki yüzde 43.1'lik oy oranını yüzde 52.31'e yükseltti. Her iki kişiden birinin oyunu alan AKP, 13 ilçeyi kapsayan bu bölgede ezici üstünlük elde etti.

Sandık sandık sonuçlar
Milliyet, AKP'nin Türkiye'de aldığı yüksek oy oranına ışık tutabilecek veriler içeren Ankara'daki seçim sonuçlarını semt semt araştırdı. Farklı sosyoekonomik grupların oturduğu semtlerdeki kritik noktalarda bulunan okullarda kullanılan oyların yönü, partilerin destek bulduğu seçmen profilini de ortaya koydu. Semtlere göre çıkan tablo şöyle:

Seçim öncesi düzenlenen cumhuriyet mitinglerinde esen rüzgârla geniş halk kitlelerinin desteğini almayı uman CHP, laiklik kaygısı geçim sıkıntısından önce gelen, yaşam standardı yüksek semtlere sıkıştı.
Asker ve sivil bürokrasinin tepe noktasındaki isimlerin, özel sektör yöneticilerinin ve başkentin varlıklı ailelerinin oturduğu Oran semtindeki Perihan sahipliği yapıyor.
Üst düzey asker ve sivil bürokratların oturduğu, Irmakkent, Anittapark Evleri, Ema Asmabahçe Konakları, Gökkuşağı gibi lüks villa sitelerinin ve modern toplu konutların bulunduğu Çayyolu'ndaki Hacı İbrahim Aydın İlköğretim Okulu'nda kullanılan 2 bin 299 geçerli oyun 1302'sini CHP aldı.

MHP istikrarlı
Çayyolu'nda CHP'nin üçte biri kadar bile destek alamayan AKP'ye ise 403 oy çıktı. MHP ise Ankara genelindeki istikrarını sürdürerek bu okuldan 380 oy aldı.
Çankaya Köşkü'ne yürüme mesafesindeki Çankaya Lisesi, yine bürokratlarla eski başkentlilerin CHP'yi tercih ettiğini ortaya koydu. CHP, 8 bin 155 geçerli oyun kullanıldığı okuldan 5 bin 237 oy aldı.

Ancak AKP, seçmen profili yıllardır değişmeyen okuldan, azımsanmayacak bir oranda, 1130 oy çıkardı. 1067 seçmen ise MHP'yi tercih etti.
Yıllardır sosyal demokrat oyların çıktığı, memur ve öğrencilerin oturduğu Ankara Üniversitesi'ne bağlı çok sayıda fakültenin de bulunduğu Öncebeci Mahallesi'ndeki Tevfik İleri İlköğretim Okulu'nda tablo yine değişmedi. CHP, 1995 geçerli oydan 933'ünü alırken, AKP, Çankaya Lisesi'nde olduğu gibi artık bu bölgelerden de oy alabildiğini gösterdi ve 445 oy aldı.

Gecekondudan apartmana
Başkentin yüksek gelir grubunun yaşadığı semtlerinden Gaziosmanpaşa ile arasında 5 dakikalık yürüme mesafesi bulunmasına rağmen 10 yıl öncesine kadar gecekondu semti olan ve hızla yapılaşan Vedat Dalokay Caddesi'ndeki Timur İlköğretim Okulu, gecekondudan apartmana taşınan seçmenle, yapılan yeni binalarda oturan gelir seviyesi yüksek seçmenleri aynı sandıkta buluşturdu.
AKP, bu okulda, gelir düzeyinde artış olan kesimden de oy aldığını gösterdi ve 3 bin 55 geçerli oyun 1424'ünü aldı. CHP ise 760 oyla ikinci parti oldu.
Yıllardır "Milli Görüş" geleneğinden gelen partilerin kalesi konumundaki Sincan'da seçmen, SP'nin yerine AKP'yi koyduğunu açık biçimde gösterdi. Fatih'te, sandıkları birleştirilen Andiçen İlköğretim Okulu ile Adnan Menderes İlköğretim Okulu'nda 10 bin 95 seçmenden yarısından fazlasının oyunu AKP aldı.

Oyların bölge bölge analizi

Ankara 1. Bölge'ye bakıldığında;

1999'da CHP ve DSP'nin yüzde 40'a varan oyları, 2002'de yüzde 33'e düştü. CHP, DSP desteğine rağmen 22 Temmuz'da bu oranı da yakalayamadı.

1999'da SP'ye bölgeden yüzde 14 oy çıktı. 2002'de bu partinin oylarını çeken AKP, merkez sağ partilerin yüzde 17'lik toplam oyunun yarısını da aldı.
AKP, 22 Temmuz'da merkez sağı tamamen eritti ve neredeyse tüm oylarını alarak yüzde 43'e çıktı.

1999 sonuçlarına bakıldığında, AKP'nin CHP-DSP, DP-ANAP, SP ve MHP oylarından pay olarak bu sonuca ulaştığı görülüyor.

2. Bölge'deki oy dağılımına bakıldığında ise;

1999'da yüzde 32 oranına ulaşan CHP-DSP oyları 2002 ve 2007'de 9 puan düşerek yüzde 23'te kaldı.
DP-ANAP'ın 1999'daki yüzde 18'lik oyu, 2002'de yüzde 7'lere düştü. DP, 22 Temmuz'da bu bölgeden sadece yüzde 2 oy alabildi.
SP'nin 1999'daki yüzde 19'luk oyu AKP'ye aktı. MHP de 1999'daki yüzde 22'lik desteği koruyamadı. 22 Temmuz'da yüzde 14 oy alabildi.
Tüm bu partilerin oyları AKP'ye gitti ve AKP bölgedeki her iki seçmenden birinin tercihi oldu.

Merkezlerde durum

Çankaya: AKP teşkilatı, yerel seçimde belediye başkanlığını kazanamadıkları tek merkez ilçe olan Çankaya'ya, Erdoğan'ın, "Çankaya'yı da kazanmalıyız" talimatı doğrultusunda özel önem verdi. CHP, buna rağmen Çankaya'yı korumayı başardı. CHP, 229 bin 297 oyla Çankaya'dan birinci parti çıkarken, AKP, "sosyal demokratların kalesi" olarak bilinen bölgeden 115 bin 853 oy çıkardı.

Yenimahalle: Yerel seçimde belediye başkanlığını kıl payı kazandığı Yenimahalle'den AKP yine birinci parti çıktı. AKP'nin 136 bin 487 oyuna karşılık, 125 bin 604 oy alan CHP, ilçedeki seçmen sayısını koruduğunu gösterdi. MHP ise ilçede 52 bin 209 oy alabildi.

Keçiören: AKP, güçlü olduğu ilçede 241 bin 580 oyla ipi göğüslerken, ülkücü kesimin ciddi çalışmasına rağmen MHP, 67 bin 983 oyda kaldı. CHP'ye 93 bin 100 oy çıktı.

Altındağ: Ankara'nın "yoksul" ilçesi Altındağ'daki seçmenler, umutlarının AKP'de olduğunu ortaya koydu. AKP'nin 120 bin 733 oyla birinci parti çıktığı ilçede, CHP 41 bin 398, MHP 20 bin 126 oy alabildi.

Mamak: Gecekonduların yavaş yavaş yerini apartmanlara bıraktığı dar gelirlilerin sayısal fazlalılığının bulunduğu ilçede AKP 132 bin 441 oyla birinci oldu. CHP, 1999 yerel seçiminde kaybettiği ilçedeki Alevi seçmenlerin etkisiyle 81 bin 337 oy aldı ve varlığını korudu. MHP ise 32 bin 216 oyda kaldı.

Etimesgut: Toplu konut bölgesi olan ilçede oturan memur ve öğrencilerin oyları, CHP'yi iddialı konuma getirdi. CHP'ye 40 bin 461 oy çıktı. Buna rağmen AKP, 61 bin 215 oyla yine birinci oldu. MHP ise 25 bin 252 oy aldı.

Sincan: Milli Görüş'ün kalesi Sincan'da rakiplerinin toplam oyu AKP'ye yetişemedi. CHP'nin 25 bin 33, MHP'nin 29 bin 813 oy çıkardığı ilçede AKP, 129 bin 779 oyla rakiplerine büyük fark attı.

Gölbaşı: AKP, Gölbaşı'nda 21 bin 635 oy alarak, 2002'deki oylarını ikiye katladı. İşçilerin yoğunlukla yaşadığı ilçeden CHP'ye 6 bin 999, MHP'ye 7 bin 476 oy çıktı.

Varoşta umudun adı AKP

AKP, belediyeler aracılığıyla yaptığı yardımlar ve toplu konut inşaatlarıyla gönlünü kazanmaya çalıştığı dar gelirli kesime yönelik hamlelerinin semeresini Ankara'nın gecekondu bölgelerinde aldı. CHP, AKP'nin diğer bölgelerde yaptığı atağa buralarda karşılık veremedi.

AKP, başkentin dünyaya açıldığı Esenboğa Havalimanı yolu üzerinde, Ankara'nın en büyük gecekondu bölgelerinden Karapürçek'teki ilköğretim okulunda kullanılan 3 bin 264 geçerli oyun 2 bin 566'sını alırken CHP adeta silindi ve 218 oyda kaldı. Buradaki sandıklardan MHP'ye de 211 oy çıktı.

Çinçin Bağları olarak da anılan, yoğun göç alan, yoksul Kürt seçmenlerle dar gelirli ailelerin çoğunlukla gecekondularda yaşadığı Gültepe Mahallesi'nde de tablo fazla değişmedi. Gültepe İlköğretim Okulu'nda 1213 geçerli oyun 655'ini AKP aldı. Mahallenin bir bölümünün eski Ankaralıların oturduğu apartman bölgesine kadar uzanması, CHP'ye de buradan 316 oy çıkmasını sağladı.

Batıkent artık sağın kalesi

SHP ve CHP'li belediyeler, geçmiş yıllarda, başkentin ilk toplu konut projesini Batıkent'te yaptı. Bunun da etkisiyle, Batıkent'in ilk konutlarının yapıldığı Ostim Mahallesi'ndeki seçmenler önceki yıllarda sosyal demokrat partileri tercih ediyordu. Ancak CHP'nin bölgede artık ilk tercih olmadığı Ostim İlköğretim Okulu'ndaki sandıklardan anlaşıldı. AKP, bu okuldaki 1435 geçerli oydan 887'sini alarak birinci parti çıkarken, CHP 257 oy alabildi.

Gökçer Tahincioğlu/Yıldız Yazıcıoğlu/Bahar Atakan/Milliyet