HALASKARGAZİ  CADDESİ Şişli’nin can damarı

Her sokağın, her caddenin mutlaka bir hikayesi vardır. Hikayeler unutulur, ama akıllarda isimler kalır. İsimlerin de mutlaka mana yüklü bir gizemi, bir ruhu bir yaşanmışlığı vardır. Bu caddede de kalplerde iz bırakan, bitmez tükenmez kim bilir ne hikayeler yaşanmıştır. Yaşanan olaylar hikayeleri, hikayeler ise semtlere anlam veren isimleri oluşturur.

Hani bir yeri, bir adresi tarif ederken malum noktalar vardır ya. O noktalar artık insanların akıllarından silinmez öylece kalır. Halaskargazi dendiğinde, Harbiye kavşağından Şişli Camine kadar uzanan 4 kilometrelik canlımı canlı bir cadde gelir aklımıza. Tek yönlü trafik ise akıl almaz biçimde tam bir keşmekeş tir.

Caddenin sağında ve solunda yol boyunca sıralanmış kafeleri, alışverişin merkezi olan mağazaları, sinemaları, pasajları ile Şişli’nin kalbi olan Halaskargazi caddesidir burası.

Tarihsel süreçte devamlı değişse de popülerliğini hiç elden bırakmaz. Cumhuriyet öncesi yine bu caddeye önemli bir şahsiyetin ismi verilmiş. 31 Mart Olaylarında (1909) Taksim civarında şehit edilen Şehit Muhtar Bey'in adı ile yaşamış cadde kısa bir süreliğine.

Daha sonra İstanbul'un işgal altında olduğu yıllarda Mustafa Kemal Atatürk, annesi ve kız kardeşi ile birlikte Şişli Halaskar gazi caddesinde ki Osep Kasapyan’a ait olan evi kiralayıp burada bir süreliğine ikamet etmesi caddenin isminin değiştirilme sebebi olmuş. 1927 yılında Mustafa Kemal Atatürk’e atfen “Kurtarıcı” anlamında Halaskar ve Gazi kelimeleri birleştirilerek Halaskâr Gazi ismi verilmiş caddeye.

Ruhu hiç değişmeyen, ama devamlı değişiklik sergileyen bu cadde, müdavimleri ile popülerliğini hiç kaybetmemiş. Kültürel ve sosyal anlamda yeni ile eskinin harmanlandığı, yeni modern yapıların eskiler ile kaynaştığı bir mozaik oluşmuş.

Daha önceleri alım gücü yüksek bir tabakanın sermayesi ile kurulan bu cadde daha sonraları kişiliksiz yapıların aralara sıkıştırılmasıyla   biraz kimlik kaybına uğramış. Eski ve yeni yaşanmışlıklar ile Halaskargazi Caddesi’nde pek çok anılar hatırlardan silinmez.

Mesela, Kurtuluş kavşağında köşe başını tutmuş, yılların köklü ve güvenilir muhallebicisi. Senelerdir hiç dekorunu değiştirmeden o eski hali ile daha bir sevimli, daha bir sıcak gelir insana.  

Durmadan açılan kapanan el değiştiren mağazaları ile içimizde merak duygusu uyandıran yenilikler de sürüp gider. Vitrininde “Tasfiye dolayısı ile zararına satış” yazan, ama seneler geçse de tasfiye olmayan ayakkabıcısı ile tam bir nostaljidir cadde.  

Bütün semtin ihtiyacını gören, içinde iğneden ipliğe ne ararsan bulabildiğin tuhafiyeciler pasajı. Yine aynı  1915 yılında ilk olarak Pate Sineması olarak hizmet veren, daha sonraları 1940 lı yıllarda yıkılarak savaş sonrası el değiştirip, yerine yeni bir oluşumla çıkan Tan Sineması.

Bir zamanlar hep birlikte ağlaştığımız, bizi gözyaşlarına boğan, sadece Türk filmlerinin oynadığı, sabah 11 matinesinde tıklım tıklım dolu olan semtin en popüler  sineması, İnci Sineması. Kent, Site ve Konak sinemaları gibi yeni ve daha modern sinemaların açılması ile popülerliğini kaybedip kapanır. Şimdilerde ise o küçük pasaj yıkılıp yerine devasa büyük bir alışveriş merkezi yapılmakta.

Gayri menkullerin tavan yaptığı, apartmanlar, işyerleri, bürolar, bankalar, ünlü markalar hep bu cadde üzerinde yer alır. Yemekleri ile ünlü lokantalar, büfeler, pastaneleri ile tam bir cazibe merkezidir Halaskar Gazi caddesi. İlk Pasaj kültürü bu caddede üzerinde başlamıştır. Avrupa mallarının satıldığı Pilavcı pasajı ve Kent pasajı varlıklı halkın en çok rağbet ettiği alışveriş merkezleriydi bir zamanlar. Ama AVM lerin açılmasından sonra onlarında saltanatı son bulur. Cadde gerçek anlamda sinemaları ve tiyatroları ve eğlence merkezleri ile tam bir kültür merkeziydi bir zamanlar.

Caddenin tek yeşil bahçeli binası ise bakımlı bahçe içinde ki beyaz köşk Bulgar konsolosluğudur. Bugün hala daha aynı yerde vatandaşlarına hizmet vermektedir.

Barok ve Neo klasik tarzda İtalyan mimarların eseri olan devasa apartmanlar bu günlerde neredeyse pek çoğu otel olarak hizmet vermekte.

Hani bazen canınız sıkılır bir yerlere atmak istersiniz ya kendinizi Tam aradığınız yerdir Halaskar Gazi Caddesi. Cadde boyunca sağlı sollu sıralan mağazaları seyre daldığınızda alışveriş yapmasanız bile vaktin nasıl geçtiğini anlamazsınız. 

Kaldırımlara atılmış masalarda kahvenizi yudumlarken yoldan geçen ünlü ünsüz insanları seyretmek bile başlı başına bir terapidir diyorum.

Mega kentin en kökenli ve Batılılaşmaya ilk ayak uyduran ilçesi Şişlinin piyasası zamanla dışarıdan gelen doğu kökenli turist akını sebebi ile kalite anlamında biraz değişse de yine yoğunluk bakımından sırayı kimseye kaptırmaz. Buna son yıllarda açılan metroyu da eklersek ulaşım kolaylığı sebebi ile yoğunluk artar buna bağlı olarak kimlik kaybına uğrar. Eski adı ile Şehit Muhtar Bey, yeni adıyla Halaskârgazi Caddesi yiyecek, içecek, ticaret, piyasa, konut için ihtiyaç duyduğumuz her şeyi karşılayan Şişlinin can damarıdır   

Yazan: Güzin OSMANCIK