Daha önce Türkiye'de kayda değer bir varlık göstermeyen Körfez sermayesinin Türkiye'ye son iki yılda yaptığı yatırım yaklaşık 9 milyar dolara ulaştı.

Petrol fiyatlarının yükselmesiyle birlikte Ortadoğu ülkelerinde biriken sermaye de son yıllarda hızla arttı. 11 Eylül saldırılarından sonra ABD'de sıcak karşılanmayan bu sermaye kendisine yeni yatırım merkezleri aramaya başladı. 2004'te yayımlanan bir OECD raporuna göre Ortadoğu - Kuzey Afrika bölgesinde yatırıma hazır bekleyen tutar 2.3 trilyon dolar.

Son iki yılda Türkiye'ye gelen Körfez sermayesi ise (Türkiye Finans satışı hariç) yaklaşık 9 milyar dolar, yani bu paranın binde 4'ü. Şimdiye kadar, Türkiye'ye Körfez'den sadece 3 tane yüksek tutarlı sermaye girişi oldu. Diğer yatırımların toplam tutarının 1 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.

Önce telefona geldiler
Körfez sermayesi Türkiye'ye 2005'te güçlü bir giriş yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli Oger Telecom, Türk Telekom'un yüzde 55'ini 6.5 milyar dolara aldı. Körfez ülkeleri doğrudan yabancı yatırımlarda 2005'te yüzde 20, 2006'da yüzde 10 paya sahip oldu.

Arap şirketlerinin adları en çok gayrimenkul ve finansta duyuldu. Kısa zamanda nakde çevrilebilir yatırımları tercih etmeleri nedeniyle gayrimenkule ağırlık veren Körfez sermayesinin Türkiye'deki simgesi Dubai Şeyhi El Maktum oldu. Şeyhin şirketi Sama Dubai Türkiye için 5 milyar dolarlık fon ayırdığını açıkladı ve Levent'teki İETT arazisi için 1.2 milyar YTL teklif verdi. Ancak, arazi için ödemesi gereken parayı zamanında ödemedi, bunun dışında da somut bir yatırım hamlesi olmadı.

Dubai Holding'e bağlı olan Emaar ise Türkiye'de Atasay'la ortaklık kurdu ve gayrimenkul, turizm ve sağlıkta 5 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıkladı. İstanbul'da 550 villadan oluşan 700 milyon dolarlık projeye başlayan Emaar Türkiye, Türkiye'ye Armani'nin otellerini ve Fransa'nın mağaza zinciri Galeries Lafayette'i getireceğini açıkladı.

'2007'de 3 milyar dolar'
Türk - Arap İşadamları Derneği Başkanı Mehmet Hadra bu yıl Türkiye'ye gelecek Arap sermayesi tutarını 3 milyar dolar açıklarken, 2010 yılına kadar toplam tutarın 10 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini söyledi.

Şeyh Maktum simge oldu

Körfez sermayesinin Türkiye'deki simgesi Dubai Şeyhi El Maktum oldu. Şeyhin şirketi Sama Dubai, Türkiye'ye 5 milyar dolarlık fon ayırdığını açıkladı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'yle anlaşma imzaladı. Ancak henüz başlayan yatırım yok.

Kaynak: Merkez Bankası

Oto kiralamaya da, yağa da yatırım yaptılar

Türk Telekom'un yüzde 55'ini BAE'den Oger Telecom, faiziyle birlikte 7.1 milyar dolara aldı. (2005)
MNG Bank'ın yüzde 91'ini Lübnanlı Hariri ailesine ait BankMed ve Lübnan merkezli Arab Bank 160 milyon dolara aldı. (2006)
İktisat Yatırım'ı Birleşik Arap Emirlikleri'nden Orion Holding Overseas aldı, yatırımın tutarı açıklanmadı. (2006)
Adabank 45.1 milyon dolara Kuveytli The International Investor'a satıldı. (2006)
Haliç Leasing'i Kuveytli International Leasing and Investment Company (ILIC) kurdu. (2004)
Halkbank'ta halka açılan yüzde 25'lik hissenin yüzde 2.5'ini Kuveyt Yatırım İdaresi (Kuwait Investment Authority) 185 milyon dolara aldı. (2007)
Cevahir Alışveriş Merkezi'ni Kuveyt Yatırım İdaresi'nin sahibi olduğu St. Martins 842 milyon dolara aldı. (2005-2006)
Yarımca arazisinin bir bölümünü Erdemir 105 milyon dolara BAE merkezli Dubai Ports Authority'e sattı. (2005)
TAV yüzde 5 hissesini Suudi Arabistan Merkezli İslami Kalkınma Bankası'na 73 milyon dolara, yüzde 5 hissesini de Kuveyt merkezli Global Investment House'a 75 milyon dolara sattı. (2006)
Docar Operasyonel Filo Kiralama'nın yüzde 75 hissesini The International Investor 28.5 milyon dolara aldı. (2005)
Yudum Gıda, Kuveytli NBK Capital Equity Partners'e satıldı. 110 milyon dolar cirolu şirketin satış fiyatı açıklanmadı. (2007)
Top Shop, Debenhams gibi giyim sektöründe zincir mağazalarının yanı sıra, kahve zinciri Starbucks'ı Türkiye'ye Kuveytli Al Shaya getirdi.

Tuğba Tekerek/Milliyet