Türkiye, 2001'de kredi kartı kriziyle sarsıldı. İntiharlar yaşandı, ocaklar söndü. Milyonlarca insan kara listeye düştü. Aradan yıllar geçti. 'Borç yiyen kesesinden yer' atasözü unutuldu. Geçim derdi çeken vatandaş, biraz mecburiyetten biraz da hesapsızlıktan yine karta ve kredilere yüklendi.

'Facialar yaşanabilir'
Alışverişini kredi kartına 'çek'tirerek yaptı. Üstelik bunu abarttı. Yılbaşından bu yana borç yükü, 20.1 milyar dolar arttı. Halkın kredi kartı ve kredilere olan borcu 91.7 milyar YTL'ye çıktı. Uzmanlar tehlikeye dikkat çekti: Yeni bir kriz geliyor. Böyle giderse yine kredi faciaları yaşanacak.

***

Krediyle harcadık, borçlar 91.7 milyar YTL'ye dayandı

Türk halkı, yılbaşından bu yana tüketici kredileri ve kartla 20.1 milyar YTL daha borçlandı Toplam borç, 91 milyar 670 milyon YTL'ye ulaşarak 2008 yılı bütçesinin yarısına yaklaştı.

Vatandaşların, bankalar, katılım bankaları ve finansman şirketlerinden kullandıkları tüketici kredileri ile kredi kartı harcamalarından oluşan toplam hane halkı borç yükü, 16 Kasım itibarıyla 91 milyar 670 milyon YTL'ye ulaştı. Böylece, borç yükü 222 milyar YTL'lik 2008 bütçesinin yarısına yaklaşmış oldu. Söz konusu borç yükü, yılbaşından bu yana, 20 milyar 104.7 milyon YTL artış gösterdi.

Karta 25.3 Milyar YTL
Hane halkı borcunun en ağırlıklı bölümünü, 29.5 milyar YTL ile, mevduat bankalarından kullanılmış konut kredileri oluşturuyor. Mevduat bankalarından kullanılmış konut, ihtiyaç ve taşıt kredilerinin toplam bakiyesi, 56 milyar 944 milyon YTL'ye ulaştı. Mevduat bankalarının verdiği kredi kartlarıyla yapılan harcamalar ise, 16 Kasım itibarıyla 25 milyar 339 milyon YTL olarak belirlendi. Söz konusu kart borçları yılbaşından bu yana yüzde 16.8 artış gösterdi.

2006'da da hızlı arttı
Hanelerin, faizsiz bankacılık esasına göre çalışan katılım bankalarından kullandıkları konut, taşıt ve ihtiyaç kredilerinin toplam bakiyesi, 239 milyon YTL artarak 1 milyar 819 milyon YTL'ye ulaştı. Tüketici finansman şirketlerinden kullanılan taşıt kredileri ve diğer kredilerin bakiyesi de aynı dönemde 258.2 milyon YTL artarak 2 milyar 530 milyon YTL oldu. 2005 yılı sonunda 48 milyar 560 milyon YTL düzeyinde bulunan hane halkının borç yükü, 2006 yılı sonunda yüzde 47.4 oranında, 23 milyar 5.4 milyon YTL artarak, 71 milyar 565 milyon YTL'ye çıkmıştı.

Konut ilk sıraya yerleşti

Hane halkı borcunun en ağırlıklı bölümünü, mevduat bankalarından kullanılmış konut kredileri oluşturuyor. Konut kredilerinin bakiyesi, yılbaşından bu yana yüzde 33.5 oranında, 7 milyar 413.6 milyon YTL artarak 29 milyar 527 milyon YTL'ye ulaştı. Aynı dönemde ihtiyaç kredileri de yüzde 52.3 artarak 26 milyar 773 milyon YTL oldu. Taşıt kredileri ise yüzde 10.2 azalarak 5 milyar 682 milyon YTL'ye geriledi. 

'Sıkıntı yaşanacaktır'

Kazım Yılmaz (Takvim yazarı):
Önemli olan borcun ne kadar olduğundan çok, borcu ödeyebilme gücüdür. Borçta artış olurken, aynı oranda gelirde de artış varsa sorun yok. Ama borçtaki artış gelirdeki artıştan fazla ise kötüye gidiş var demektir. Gördüğüm kadarıyla, gelirde borçtaki kadar bir artış yok. Orta dönemde sıkıntılı bir süreç yaşanacaktır. Yine kredi mağdurları ortaya çıkacaktır.

'Yakında hacizler başlar'

Bülent Deniz (Tüketiciler Birliği Başkanı):
Tüketici özellikle kredi kartına asgari ödeme bile yapsa, yüksek faizlerle bir yılını ipotek altına aldırıyor. Bugün milyonlarca çalışan maaşını alır almaz gidip asgari ödemeyi yapıyor ve bir ay yine kredi kartıyla yaşıyor. Yakında yine kredi kartı faciaları ile karşılaşırız. Yüzbinlerce eve haciz memurları yine gider. Enflasyon hedefi yüzde 7 ama kart faizi aylık yüzde 5.7 açıklanıyor. Kamu bankaları faizi düşürüp rekabet oluşturmalı.

'Fay hattında gidiyoruz'

Sinan Aygün (Ankara Ticaret Odası Başkanı):
BDDK rakamlarına göre 2003'te borçlar 6 milyar YTL idi. 5 yılda yüzde bin 500 artış var. Fay hattında gidiyoruz. Bu gidiş iyi değil. İnsanlar geleceğini satmış durumdalar. 2004'te 100 YTL maaşın 4 YTL'sini borca veriyorduk, bu yıl 25 YTL'si borca gider oldu. Bu tablo yaşanan vehameti ortaya koyuyor.