Maliye Bakanlığı, bir süre önce yurtdışında kaynakların ülkeye getirilmesi için çıkardığı Varlık Barışı Yasası kapsamında başvuran olmayınca müfettişlerine ‘inceleme’ emrini verdi. Bu doğrultuda harekete geçen Gelirler Kontrolörleri  önce kamuoyunda bıyıklı yabancı olarak bilinen ve parasını yurtdışından para ve sermaye piyasalarına getirip vergi ödemeyen 150 yatırımcı incelemeye alındı. Edinilen bilgilere göre Maliye’nin inceleme başlattığı kişiler arasında Türkiye’nin en büyük şirketlerden birisinin kurucusu ünlü bir işadamı, Galatasaray’ın bir yöneticisi ve bir futbolcusu, büyük kuyumculuk şirketlerinin sahipleri, İstanbul’un ünlü restoranlarından birisinin sahibi büyük bir aracı kurumun kurucusu ve eski ortağı da yer alıyor. Kontrolörler, 150 kişiye toplam 300 milyon YTL vergi borcu çıkardı. Diğer bir deyişle 150 yatırımcının yabancıymış gibi görünüp 300 milyon YTL vergi kaçırdığını belirledi.   

RAYMOND JAMES BAŞROLDE

Maliye bıyıklı yabancıları belirlemek için başta faaliyetleri durdurulan ABD’Li Raymond James olmak üzere yabancı işlemlerin ağırlıkta yapıldığı 4 aracı kurum üzerinde yoğunlaştı. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) sermayesinin yetersiz olması dolayısıyla Raymond James Yatırım’ın faaliyetlerini geçici olarak durdurmuştu. Devlete önemli miktarda vergi borcu olan ve halen vergi incelemeleri devam aracı kurum vergi borçları için yargı yoluna gitmiş ve yargı aşamasında vergi borçları kesinleşmişti. Yapılmakta olan vergi incelemeleri sürecinde Maliye Bakanlığı Raymond James Yatırım’da hesabı olan çok sayıda bıyıklı yatırımcı tabir edilen gerçekte Türk yatırımcı olup yabancı yatırımcı gibi İMKB’de işlem yapan kişilerin bilgisine ulaşmıştı.

YÜZDE 25 BIYIKLI

Elde edilen bilgilere göre, Maliye Bakanlığı Gelirler Kontrolörleri İstanbul Grup Başkanlığı, incelemeye bağlı olarak başka aracı kurumda bu yatırımcıların bilgisine ulaştı ve inceleme derinleştikçe çok sayıda başka bıyıklı yatırımcılar da tespit edildi. SPK Başkanı Turan Erol’da, sermaye piyasasında işlem yapan yabancı yatırımcıların yüzde 25’inin gerçekte Türk yatırımcı olduğunu tahmin ettiğini 2008 Ekim ayında yaptığı açıklamada belirtmişti.
Maliye Bakanlığı’nın yaptığı incelemeler sonucu bu yatırımcıların İMKB’de hisse senedi işlemleri gerçekleştirip önemli miktarda gelir elde ettikleri ve bu gelirler üzerinden vergi vermedikleri belirlendi. İnceleme zaman aşımını durdurduğundan bu yatırımcılara geçmiş dönemlerde de yaptığı işlemlerden dolayı vergi cezası uygulanacağı ve bu yöntemle devlete uğratılan vergi kaybından dolayı yatırımcılara 2009 yılı başından itibaren yüz milyonlarla ifade edilen vergi cezası kesilebileceği konuşuluyor.

MEKANİZMASI NASIL ÇALIŞIYOR?

Bazı yatırımcılar İMKB’de elde ettikleri gelirler üzerinden vergi vermemek için yurtdışında off-shore vergi cennetlerinde göstermelik şirketler kurup bu şirketleri Türk resmi kurumlarına, yabancı A Tipi Yatırım fonu olarak beyan ediyor ve Türkiye’de bu fona bir daimi temsilci atayarak gerçek yatırımcı kimliğini gizliyor. Aynı yatırımcı, aracı kurumlarda yatırım fonu adına hesap açıyor ve İMKB’de yabancı yatırımcı olarak hisse senedi işlemleri gerçekleştiriyor. Elde ettiği kazancı aracı kurumda bulunan hesabı üzerinden yurtdışında bulunan banka hesaplarına transfer ederek elde ettiği kazancın vergisini vermiyor.

VARLIK BARIŞI YASASINDAN YARARLANIYORLARDI

2008 Kasım ayında kabul edilen Varlık Barışı yasası olarak bilinen bu yasadan bıyıklı yatırımcılar yapılan inceleme sonucu ceza tahakkuk edilmemişse yararlanabiliyor. Yatırımcı elde ettiği gelirleri Türkiye’ye getirdiğine dair finans kuruluşlarından aldığı belge ile Maliye Bakanlığı’nın ilgili birimlerine başvuruyor. İlgili birimler başvuruya istinaden yapılmakta olan incelemeyi durduruyor.
Yatırımcılara, inceleme yapılıp vergi cezası yazılması durumunda bu tür hesaplar üzerinden elde ettikleri gelirin üçte biri oranında vergi aslı ve 3 kat veri cezası kesiliyor. Varlık Barışı yasasından kapsamında bıyıklı yatırımcılar yurtdışında bulunan paralarını Türkiye’ye getirip bu para üzerinden yüzde 2 vergi vererek yararlanabiliyor dolayısıyla vergi incelemesi sonucu kesilecek cezanın 133’de 1’ine karşılık miktarla kurtulabiliyor.