Numara taşıma sisteminin uygulanması ile birlikte aboneler, kendi gsm numaralarını değiştirmeden diledikleri gsm işletmecisine geçebilecekler, bu durum ise gsm işletmecileri arasında rekabetin artmasına yol açacak ve aboneler daha ucuza hizmet alabilecekler

Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği1* ile cep telefonu abonelerinin bir şirketten diğer şirkete geçerken telefon numaralarının sabit kalması hususu düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğin ardından “Numara Taşınabilirliği Uygulama Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar” Tebliği Telekomünikasyon Kurumu tarafından yayınlanmıştır.
Bu Yönetmelik ve Tebliğ çerçevesinde abonenin gsm numarasını değiştirmeden dilediği bir gsm işletmecisine geçişi mümkün kılınmıştır. Böylece, aboneler hem çift sim kartı taşımalarına gerek kalmadan daha ucuza hizmet alabilecek, hem de kendi numaralarını değiştirmedikleri için numara değiştirmenin olumsuz etkilerinden korunmuş olacaklardır. Bu sayede, aboneler açısından numara değiştirmenin sosyal ve iş çevresinde olumsuz etki yaratması engellenecek ve abone yeni numarasını duyurma külfetinden kurtulmuş olacaktır.



Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği’nin yedinci maddesi gereğince, numara taşıma işlemi, abonenin numara taşıma talebi ile birlikte “abonesi olmak istediği alıcı işletmeciye” başvurması ile başlar. Bu başvuru; yazılı olarak, müşteri hizmetlerini arayarak, internet aracılığıyla veya Telekomünikasyon Kurumunca belirlenecek diğer yollar ile yapılabilecektir. Abone, taşınacak numarayı, kimliğini ispatlayıcı bilgileri, verici işletmeci bilgisini, irtibat bilgilerini ve tercih ettiği taşıma zamanını doldurulan bir form ile alıcı işletmeciye bildirecektir. Nitekim bu form, “Numara Taşınabilirliği Uygulama Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar” Tebliğinde ek 1 olarak verilmiştir. Kendisine numara taşınması için başvurulan gsm işletmecisi bu başvuru ile birlikte taşıma işlemini gerçekleştirmek için çalışmaya başlayacaktır. Bu başvuru ile birlikte, abone ileride geçeceği işletmeci ile yeni bir abonelik sözleşmesi imzalayacaktır. Söz konusu abonelik sözleşmesi numara taşınma işlemi gerçekleştiğinde yürürlüğe girecektir.
Abonenin, numarasını taşıma talebi, aynı zamanda abone için, verici işletmeci2* ile olan abonelik sözleşmesinin fesih talebi anlamını taşımaktadır. Söz konusu abonenin, verici işletmeci ile olan abonelik sözleşmesi alıcı gsm işletmecisi ile olan abonelik sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle fesih olunacaktır (Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği m. 7/III). Bu durum karşısında abonenin eski sözleşmesinden doğan haklarını (bedava kontörler, kampanyalar vs.), kullanıp kullanamayacağı sorusu akla gelebilir. Bu hususta mevzuatta bir düzenleme bulunmamaktadır. Gsm işletmecisi yapacağı herhangi bir kampanya ile aboneye bu konuda kolaylık sağlayabilir. Böylece, gsm işletmecisi, aboneyi numara değiştirmesi hususunda teşvik edici rol üstlenecektir.
Abonenin alıcı gsm işletmecisi ile yaptığı sözleşmenin yürürlüğe girmesi, abonenin verici gsm işletmecisine karşı olan sözleşme feshedilmeden doğmuş mali yükümlülüklerinin sona erdiği anlamını taşımamaktadır. Dolayısıyla abone, eski sözleşmesinden doğan borçlarını ifa etmekle yükümlüdür.

Abonenin söz konusu başvuruyu internet kanalıyla, müşteri hizmetleri birimini arayarak veya diğer yollarla yapması ihtimalinde abonenin bu talebe ilişkin imzalı formu alınmadan yapılan işlemler geçersiz sayılacaktır (Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği m. 7/I).

Alıcı işletmeci, abonenin numarasının taşınmasına ilişkin talep formunu, kimliğini ispatlayıcı bilgi ve belgeler ile diğer bilgi ve belgeleri alarak, verici işletmeciye gönderilmek üzere, söz konusu bilgi ve belgelerin suretlerini elektronik ortamda “Merkezi Referans Veri Tabanına” ulaştırmakla yükümlüdür. “Merkezi Referans Veri Tabanının” kurulumu işlemi 09.05.2008 tarihinde tamamlanmıştır. Gsm işletmecileri, Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği’nin Geçici birinci maddesine göre, söz konusu kurulum tarihinden itibaren 6 ay içerisinde numara taşınabilirliğini uygulamaya geçirmekle yükümlüdür. Bu hüküm neticesinde 09.11.2008 tarihinde abonelerin numara değiştirmeden gsm işletmecisi değiştirmesi uygulanmaya başlanmıştır.

Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği’nin on ikinci maddesinde abonenin vazgeçme hakkı düzenlenmiştir. Buna göre, abone, taşıma zamanının diğer ilgili işletmecilere duyurulmasından önce olmak kaydıyla, alıcı işletmeciye başvurarak numara taşıma talebinden vazgeçebilir. Bu durumda izlenecek süreç şu şekildedir: Abone alıcı işletmeciye başvurarak numara taşıma iptal formunu doldurup imzalayacaktır. İptal başvurusu zamanında numara taşıma talebi henüz verici işletmeciye gönderilmemiş ise, talep iptal edilir ve merkezi referans veri tabı üzerinden verici işletmeciye iletilmez. Ancak, iptal başvurusu yapıldığı zaman numara taşıma talebi verici işletmeciye gönderilmiş ise; alıcı işletmeci, abonenin numarasını taşımaktan vazgeçtiğini verici işletmeciye derhal bildirilir ve bu bildirim taşıma zamanının diğer ilgili işletmecilere duyurulmasından önce yapılmışsa numara taşıma işlemi iptal edilir.

Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği’nin 14. maddesi uyarınca; taşınmış bir numaranın tekrar taşınmasında veya numaranın tahsisli olduğu işletmeciye geri taşınmasında aynı işlemler uygulanacaktır. Bu düzenlemenin sonucu olarak, aboneye numara taşıma konusunda herhangi bir sınırlama getirilmediği görülmektedir. Böylece abone, dilediği zaman dilediği gsm işletmecisine gsm numarasını değiştirmeden geçiş yapabilecektir. Ancak, aynı maddenin ikinci fıkrasında Telekomünikasyon Kurumunun gerekli görmesi halinde, abonenin aynı takvim yılı içerisinde bir numara için numara taşınabilirliği hizmetinden yararlanma sayısına sınır getirebileceği belirtilmiştir.
Abonenin numara taşıma talebinin alıcı işletmeci tarafından verici işletmeciye merkezi referans veri tabanı tarafından iletilmesinden sonra, verici işletmeci, aboneye ait numara ve kimliğini ispatlayıcı bilgilerin doğruluğunu kendi kayıtlarıyla karşılaştıracaktır. Talep tarihini ve zamanını kontrol ettikten sonra taşıma süresinin kontrol süresi içinde taleple ilgili cevabını merkezi referans veri tabanı aracılığıyla alıcı işletmeciye bildirecektir. Verici işletmeci, abone veya alıcı işletmeciden bu belgeler dışında işlemi zorlaştırmak amacıyla başka bilgi ve belgeleri talep edemez. Bu süreçte, abonenin kimliği konusunda tereddüt yaratmayan bazı kayıt farklılıkları talebin reddi sonucunu doğurmayacaktır. Bu hususta hangi farklılıkların göz ardı edilebileceği Tebliğ’de açık olarak düzenlenmiştir (Numara Taşınabilirliği Uygulama Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği m. 6). Bu süreçte, taşıma talebinin alıcı işletmeci tarafından iletilmesi azami iki gün, taşıma talebi kontrol süresi de azami iki gün olarak Yönetmeliğin 13. maddesinde tespit edilmiştir.

Yönetmeliğin 10. maddesinde abonenin numara taşıma talebinin reddine ilişkin kriterler belirlenmiştir. Bunlar; taşınması talep edilen numaranın başka bir aboneye ait olması, numarasını taşımak isteyen abonenin mevcut işletmecisinden numarasının değiştirilmesi talebinin bulunması, numarasını taşımak isteyen abonenin kimlik bilgilerinin kimlik bilgisini ispat edemeyecek şekilde yanlış veya eksik olması, taşınması istenen numaraya ait daha önceden başlatılmış veya devam eden taşınma işleminin bulunmasıdır. Bu sebeplerden birinin varlığı nedeniyle başvurusu reddedilen abone gerekçede belirtilen eksikliği gidererek tekrar başvuruda bulunabilecektir.
Verici işletmeci tarafından verilen bilgilerin doğrulanması ve taşıma işleminin gerçekleşme zamanının, mümkün olduğu ölçüde abone tercihi de dikkate alınarak belirlenmesini müteakip, belirlenen tarih ve saat alıcı işletmeci tarafından aboneye, merkezi referans veri tabanı tarafından da ilgili tüm işletmecilere duyurulacaktır. Söz konusu tarih, verici işletmecinin numaranın taşınması talebine ilişkin cevabını gönderdiği tarihten asgari bir, azami iki gün sonrasıdır. Taşıma işleminin gerçekleşmesine kadar işletmeciler taşımanın gerçekleşeceği zaman ve yönlendirme bilgilerini alarak taşımanın gerçekleştireceği tarih ve saatte hazır olacak şekilde sistemlerinde gerekli değişiklikler yapacaktır. Bu geçiş süresi çerçevesinde abonenin gsm hizmetinden yararlanamama süresi 15 dakika ile sınırlıdır. Abone, bu süreden sonra kendisine alıcı işletmeci tarafından verilen yeni sim kartı ile aynı numarayı kullanarak hizmet almaya başlayacaktır.

Numara değiştirmeden gsm işletmecisini değiştirmenin aboneler açısından olumsuz etkileri de göz ardı edilmemelidir. Bu durumda aboneler aradıkları kişinin hangi gsm işletmecisinden hizmet aldığını bilmedikleri için haberleşmelerinin ücretlendirilmesi hakkında yanılabileceklerdir. Örneğin bu durum, kendi gsm işletmecisi ile bedava konuşan abonenin karşı tarafın başka işletmeciden hizmet aldığını bilmemesi halinde yaşanacaktır. Tüketici haklarının korunması ve tüketicinin bilgilendirilmesi yükümlülüğü açısından önem arz eden tarife şeffaflığının gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Bu da ancak, tüketicinin aradığı abonenin kendisi ile aynı gsm şirketinden yararlanmadığı hususunda uyarılması ile mümkün olacaktır. Bu amaçla, işletmeci arayan abone için ayırdedici nitelikte bir uyarı tonu verecektir. Nitekim, uygulamada işletmecisini değiştirmiş abonenin aranması halinde kısa bir ton duyulmaktadır. Bunun yanında, Telekomünikasyon Kurumu, tüketicilerin korunması amacıyla tarife şeffalığına yönelik olarak işletmecilere ton haricinde de yükümlülükler getirebilecektir (Yönetmelik m. 19).

Numara taşıma sisteminin uygulanması ile birlikte uygulamada ne gibi sorunların doğacağı henüz bilinmemektedir. Ancak numara taşıma sisteminin aboneler için olumlu sonuçlar doğuracağı şimdiden görülmektedir. Aboneler, numara taşıma sistemi ile birlikte kendi gsm numaralarını değiştirmeden diledikleri gsm işletmecisine geçebilecekler, bu durum ise gsm işletmecileri arasında rekabetin artmasına yol açacak ve aboneler daha ucuza hizmet alabileceklerdir.

1 01/02/2007’de 26.421 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan...
2 Numara Taşınabilirliği Yönetmeliği’nin m. 4/I b.z’ye göre verici işletmeci “Kendisinden alıcı işletmeciye numara taşınan veya taşınma sürecinde olunan işletmeci”dir.

Dr. Aslı Makaracı
Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi
Arş. Gör. Seda Öktem Çevik
Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı