Bu sıralar İstanbullu oldukça şaşkın. Her ay gelen İSKİ faturalarının aksine bu ayki faturalarda bir gariplik var. Su tüketiminin önceki aylara göre daha az yapıldığı evlerde bile su faturaları her zamankinden yüksek. İşte, evde herkesin dikkatini çeken yüksek faturaların önce İSKİ'nin su bedellerine yaptığı bir zamdan mı kaynaklandığı akıllara geldi. Fakat faturalara daha dikkatli bakılınca gerçek anlaşıldı. Her ay 30 günlük su tüketimini faturalandıran İSKİ, bu ay 45 hatta bazı evlerde 48 günlük faturalandırma yapmıştı. Doğal olarak İstanbullu'nun İSKİ faturaları bu ay yüzde 50-60 arasında daha yüksek geldi.
Tüketiciler Derneği'nin iddiaları...
İSKİ abonelerinin de ilk aşamada dikkatini çeken bu durum daha sonra Tüketiciler Birliği'ni harekete geçirdi ve Tüketiciler Birliği, bir basın açıklaması yayımlayarak İSKİ'nin normalden uzun bir dönem için faturalandırma yaptığını ilan etti. Fakat Tüketiciler Birliği'nin iddiaları sadece uzun faturalandırma dönemiyle sınırlı değil. Daha vahim iddialar da sözkonusu. Tüketiciler Birliği'nin iddialarına göre olması gerektiği gibi 30 gün değil 45-48 gün arasında gerçekleştirilen faturalandırma aynı zamanda İstanbullu'dan fazla su bedeli tahsil edilmesine de neden oluyor. Nasıl mı? Birliğin iddiasına göre İSKİ su faturalarının düzenlenmesi sırasında aylık su tüketim bedelini baz alıyor ve İSKİ abonelerini gerçekleştirdikleri tüketim açısından üç ayrı gruba ayırıyor. Ve her tüketim grubunu ayrı bir metreküp fiyatına tabi tutuyor.
"Milyonlarca liralık fazla tahsilat yapıldı"
Tüketiciler Birliği İzleme Komitesi Başkanı Mehmet İmrek'in yaptığı açıklamaya göre İSKİ, su abonelerine kademeli fiyat uyguluyor; konutta aylık 0-10 metreküp arası su kullanımı metreküp başına 2.35 TL, 10-20 metreküp arası su kullanımı metreküp başına 3.54 TL ve 20 metreküpten fazla su kullanımı ise metreküp başına 4.71 TL fiyat üzerinden faturalandırılıyor. Örnek vermek gerekirse evinde aylık 9 metreküp tüketim yapan bir aile bu 9 metreküplük tüketimi için 21.15 TL'lik su kullanım bedeli ödüyor. Fakat aynı aile eğer 10 metreküpten fazla su tükettiyse aynı 9 metreküplük suya bu defa 31.86 TL, 20 metreküpten fazla su tükettiyse aynı 9 metreküp suya bu defa 42.39 TL su tüketim bedeli ödemek zorunda. Bahsi geçen fiyatlandırma 30 günlük kullanımlar dikkate alınarak fiyatlandırılıyor.İmrek'in iddialarına göre İSKİ'nin son dönemde gerçekleştirdiği 48 günü bulan faturalandırma ile birçok abone üst tüketim grubuna dahil oldu ve aboneler metreküp başına suyu 1.19 ile 2.36 TL arasında daha pahalıya kullanmış oldu.
Tüketiciler Birliği'nin açıklamasına göre yapılan fazla tahsilat Milyon TL rakamlarla ifade edilebilir.
Tüketiciler Birliği'nin iddiaları üzerinden HABERTURK.COM tarafından yapılan hesaplamalara göre 4.4 milyon İSKİ abonesinin minimum 1.19 TL fazla fiyattan su tüketimi yapmış görünmesi sonucunda en az 5.2 milyon liralık kademe farkı ödemesi yaptığı anlamına geliyor.
Birlik, İSKİ'nin milyonlarca tüketicinin müracaatına gerek kalmadan yaptığı teknik hatayı acilen düzelterek gerçek kullanım bedellerini tahsil etmesi çağrısında bulundu. Aksi takdirde yasal yollara başvurulacağı uyarısı yaptı.
İSKİ'nin ilk cevabı: Yeni bir uygulama yok ama...
Fakat Tüketiciler Birliği tüm bu iddialarda gerçekten haklı mı? HABERTURK.COM iddiaların doğruluk payını öğrenebilmek için tek yetkili kaynağa yani İSKİ'ye sordu. İSKİ tarafından verilen ilk cevap, "Kurumumuz aylık okuma ve faturalandırma sistemine göre çalışmaktadır. Yeni bir uygulama söz konusu değildir. Kurumumuzun elinde olmayan nedenlerle oluşabilecek aksamalar dışında, okuma düzeninde herhangi bir değişiklik yoktur. Faturalar sayaç işaretinin tespiti neticesinde oluşturulmaktadır. Kademe uygulaması günlük ortalama tüketime göre belirlendiğinden, abonelerimizin mağdur edilmesi gibi bir durum kesinlikle söz konusu değildir" şeklinde oldu.
Fakat İSKİ'nin cevabı da soru işaretlerine bir yenisini ekler nitelikteydi. Her ne kadar İSKİ, 45 ya da 48 günlük bir faturalandırma uygulamasının sözkonusu olmadığını söylese de "Kurumumuzun elinde olmayan nedenlerle oluşabilecek aksamalar dışında" ifadesi yeni bir soru işaretine yol açtı.
Sorun: Sayaç okuma ihalesinin iptali
HABERTURK.COM bu soru işaretine yanıt bulmakta gecikmedi. Gelen bilgiler bahsedilen elde olmayan nedenlerden kastedilenin İSKİ'nin sayaç ihalesinde yaşanan sorun olduğunu ortaya koydu. Birçok kişinin bildiğinin aksine İSKİ, su sayaçlarının okumasını kendisi gerçekleştirmiyor. Belirli periyotlarda yapılan ihaleleri kazanan bir firma İSKİ adına su sayaçlarını okuyarak faturalandırıyor. Fakat son ihale, fiyat konusunda yaşanan bir anlaşmazlık nedeniyle iptal edilmişti. Hal böyle olunca su sayaçlarının okunması konusunda iş başa düşmüş fakat ihale iptali nedeniyle yaşanan gecikmeler su tüketimlerinin 'mecburen' 30 günden uzun süreli faturalandırılmasına neden olmuştu. Peki bu durumda Tüketiciler Birliği iddialarında yine de haklı olabilir mi?
İSKİ'nin ikinci cevabı: Kademelendirme aylık değil günlük yapılıyor
Bunun cevabını, İSKİ'nin ilk açıklamasını yeterli bulmayan HABERTURK.COM'un ısrarı ve sorduğu yeni sorulara gelen İSKİ'nin ikinci cevabı kısmen veriyor aslında. İSKİ, her ne kadar aboneler aylık tüketimler bazında değerlendirilse de fiyatlandırmanın aylık değil günlük ortalama tüketim baz alınarak yapıldığını söylüyor. Yani bir abone 30 gün de faturalandırılsa 200 gün de faturalandırılsa, tüketim miktarı faturalandırılan gün sayısına bölünerek günlük tüketim miktarı bulunuyor. Daha sonra bu günlük tüketim miktarı bir ayın gün sayısıyla çarpılarak abonenin hangi tüketim grubuna girdiği belirleniyor. Buna göre de abonenin su tüketiminin çarpılacağı metreküp fiyatı belirlenmiş oluyor.
İSKİ'nin bu konuyla ilgili verdiği yanıt aynen şu şekilde: Fatura tahakkukunda günlük tüketim miktarı esas alındığından, İstanbullu'ların birim fiyat yönünden herhangi bir kaybı söz konusu değildir (Fatura hesaplanırken kullanılan su miktarı tahakkuk ettirildiği gün sayısına bölünerek günlük averaj tespit edilir. Birinci kademe için belirlenen günlük averaj (ortalama) sınırı 0.33 averajdır. Bu averajın üstü 2. Kademeye girmektedir). Şöyle ki bir aylık faturada 10 metreküpe kadar birinci kademe tarifesi tahakkuk ederken, 45 günlük faturada 15 metreküpe kadar su tüketimi 1. kademeden hesaplanır. Kaldı ki okuma süresine göre birim fiyatında herhangi bir değişim olmadığından, tahsilat yönünden Kurumumuz için avantajlı bir yöntem olduğu da söylenemez.
Peşin tahsilat ne olacak?
Şimdi gelelim ikinci önemli noktaya. Yani 15-18 günlük peşin tahsilat konusunda İSKİ haklı mı? Tüketiciler Birliği İzleme Komitesi Başkanı İmrek, İSKİ'nin verdiği hizmetlerde 4077 sayılı Tüketicinin Korunmasıyla İlgili Kanun'la tüketiciye karşı sorumlu olduğunu söylüyor. Bu yasanın da üretici ve satıcının tüketiciye karşı müteselsilen sorumlu olduğunu belirttiğini hatırlatıyor İmrek. Yani İmrek kısacası, "İSKİ, 'elimde olmayan sebepler' diyerek bu konudaki sorumluluğundan kurtalamaz. Bu bedel, sonuçta önceden tahsil edilmiş bir bedel ve bir sonraki faturalarda mahsup edilip edilmeyeceği açıklanmalıdır" diyor.
4.4 milyon aboneden 15-18 günlük normalden uzun faturalandırma sonucunda tahsil edilmiş olan rakamın yaklaşık 53 milyon lirayı bulduğu tahmin ediliyor.
"Yeni sayaç okuma ihalesi birkaç gün içinde tamamlanıyor"
Konuyla ilgili İSKİ'ye sorduğumuz soruya telefonla konuştuğumuz İSKİ yetkilileri , "Birkaç gün içerisinde iptal edilen ihale yeniden yapılıp tamamlanacak. Dolayısıyla bir sonraki fatura döneminde yeniden aylık faturalandırmaya geri dönülecek" yanıtını veriyor.
Şimdilik İSKİ abonelerine yeni sayaç okuma ihalesinin tamamlaması ve sayaç okuma ihalesini kazanan firmanın personelinin yeni ay için faturalandırma yapmasını beklemekten başka yapacak pek birşey yok gibi görünüyor.