“Ayağım yerden kesilsin” diye banka kredisi kullanarak otomobil alan vatandaşlar, ödeme zorluğuna düşünce araçlarına el konuluyor.
O ana kadar yatırdıkları para da bir sürü kesintinin ardından, kuşa dönmüş bir halde iade ediliyor. Vatandaş buna itiraz etse de, banka tarafından yazıldığı belirtilen maddeler yüzünden eli kolu bağlanıyor. Böylece vatandaşların otomobile kavuşma hayalleri de suya düşüyor. Bütün bunlar bir yana, bankalar adeta tüketiciler otomobil kredilerini geri ödeyemesinler diye dua ediyorlar.
Nedeni ise çok basit. Bankalar ödenemeyen taksitlerden dolayı otomobilleri öyle bir geri alıyorlar ki, tüketicileri doğduklarına pişman ediyorlar. Nasıl mı? Bir örnekle anlatalım.
Bizden kurtulamazsınız
Diyelim ki sıfırı 30 bin YTL olan bir araba alabilmek için bankadan 24 ay vadeli 40 Bin YTL çektiniz. Aylık da 1500 YTL ödeme yapıyorsunuz. Fakat işleriniz bozuldu ve 5 başarılı ödeminin ardından gelen iki ay aksattınız.
Bu durum, bankanızın otomobilinize hemen el koyması için yeterli bir sebep. Siz arabanız elinizden gittiği için üzülürken, daha kötü günlerin sizi beklediğinden haberiniz yok tabi ki. Bundan sonra başınıza gelecekler şöyle: Arabayı kullandığınız için otomatikman ikinci ele düşüyor. Burada devreye giren yeddi eminler bir fiyat belirliyorlar.
Örneğimizdeki arabanın ikinci el fiyatı, yapılan tespitin ardından, 20 bin YTL’ye düşüyor. Ardından bankanız 40 bin YTL’den 20 bin YTL’yi çıkarıyor ve kalan parayı borç olarak bir kenara yazıyor. Şimdiye kadar yaptığınız 5 aylık ödemenin karşılığı olan 7 bin 500 YTL bu paradan düşüyor ve kalan 12 bin 500 YTL de sizden isteniyor. Tabi buna arabayı aldığınız zaman kaskoya yaptığınız ve 2 ile 4 bin YTL arasında değişen masrafı da eklemek gerekiyor. Yani sonuçta hem arabanızdan oluyorsunuz hem de daha üstüne binlerce YTL borçlu kalıyorsunuz. Bu durum o kadar vahim bir hal aldı ki, arabasına icra gelen birçok tüketici, sırf borçtan kurtulabilmek için evini, arsasını satmak zorunda kalıyor. Bunu rakamlar da net olarak anlatıyor.
Yüzde 80 arttı
Taşıt kredisi alıp ödeyemeyenlerin oranı geçen seneden bu yana yüzde 80 artarak 800 milyon YTL’den 1.5 milyar YTL’ye çıktı. Bu oran toplam otomobil kredilerine oranlandığında verilen her 100 YTL’lik kredinin 30 YTL’sinin geri dönmediği anlamına geliyor. Geçen yıl ağustosta 6.5 milyar YTL olan taşıt kredisi miktarı bu yılın aynı döneminde yüzde 12.6 düşerek 5.7 milyar YTL’ye inmiş olmasına rağmen ödenemeyen taşıt kredisinin miktarı yüzde 80 arttı. Hazırlanan en son sektör kredileri raporuna göre, vatandaşın otomobil kredi borçlarında artış görüldüğü saptandı. Buna göre, yine aynı dönemde 8 milyar 602 milyon 887,9 bin YTL olan otomobil kredi borçları, 8 milyar 758 milyon 342,6 bin YTL’ye çıktı. Taşıt kredisini ödeyemediği için batan insan sayısı ise 20 bini buluyor.
Verilere göre; taşıt kredisini geri ödeyemeyen 20 bin kişi de kara listeye eklendi. 172 bin 998’i ise kredi kartı borcunu zamanında ödemeyen toplam 192 bin 659 ismin de eklendiği kara listedeki kişi sayısı ise temmuz sonunda 486 bin 562’ye yükseldi.
Konutta batık büyüyor
TAŞIT kredisinin yanısıra konut kredisinde de büyük batık yaşanıyor. 2007 yılı ortalarında konut kredisi borçları 15 milyar 798 milyon 552 bin YTL’den 17 milyar 255 milyon 622.1 bin YTL’ye yükseldi. Konut kredisi ödeyemeyen vatandaşlar nedeniyle tüketici kredisini ödeyemeyenlerin oranının yüzde 94 artışla 13 bin 807 kişiden 26 bin 916 kişiye yükseldiği görülüyor. Bu bir yılda 12 bin 509 kişinin daha kredi batağına saplanması anlamına geliyor.
Yüzde 335 arttı
Özellikle üç yıldır rekorlar kıran konut kredisinde kredi artış oranı yüzde 30 olurken, ödenemeyen konut kredisi tam yüzde 335 arttı. Merkez Bankası verilerine göre, bankaların verdiği konut kredisi miktarı eylül sonu itibarıyla yüzde 29.3 artarak 27 milyar YTL’ye tırmandı ancak batıklardaki artış yüzde 335 oldu. Veriler, geçen yıl sadece 26.7 milyon YTL olan ödenemeyen konut kredisi tutarının 4 kattan fazla artarak 116.3 milyon YTL’ye çıktığını gösteriyor.