Metrobüsler yola çıkıyor

Metrobüs alımı için 2003’te yapılan incelemede olumsuz rapor veren ekipte, bugün tanesi 1 milyon 200 bin Euro’ya Phieleas marka otobüsleri satın alan İETT’nin Genel Müdürü Mehmet Öztürk’ün de bulunduğu ortaya çıktı.
Öztürk, o dönem inceledikleriyle satın alınıp arızaları yüzünden garaja çekilen araçların aynı olmadığını iddia etti. Eski İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ali Müfit Gürtuna’nın 2003’te İETT uzmanlarının raporları doğrultusunda alımını reddettiği, ancak kendisinden sonra göreve gelen Kadir Topbaş’ın aldığı ve arıza nedeniyle garaja çekilen 50 metrobüsle ilgili tartışmalar devam ediyor. Garajda bekletilen metrobüslerle ilgili önce hibrid araçlarla ilgili izin belgesinin beklendiği açıklaması yapıldı, şimdi de kapıların kapanmasıyla ilgili bir sorun olduğu, bunun da giderilmek üzere olduğu iddia edildi. Adı sonradan metrobüs konulan otobüsleri incelemek üzere Hollanda ve Fransa’ya 2003 yılında ekip gönderdiklerini belirten İETT Genel Müdürü Mehmet Öztürk, temaslarıyla ve yaşananlarla ilgili şunları söyledi:


Eksikleri vardı

"O dönemde ben Finansman Dairesi Başkanı’ydım. Ekibim inceleme çalışmalarını tamamlayıp döndüğünde bulguları inceledik. Araçların yolcu kapasitesi azdı, rampa çıkmakta zorlanıyordu. Normal otobüslerden tek farkı, şoförsüz kullanmaya imkán sağlayacak otomatik kılavuzlama sistemiydi. Ancak, sistem tam olarak çözülememişti. Araç, güzergáhındaki duraklara 15 metre kala tek şerit halinde çizilen beyaz fosforlu çizgiyi görerek durabiliyordu. Yağmur, çamur ve toz nedeniyle çizginin kapanması durumunda araç duramıyordu. ’Bu sorunu nasıl çözeceksiniz?’ diye sorduk. ’Halen araştırmalar devam ediyor’ dendi. Şoförsüz kullanılıp da duramayan araca 1 milyon 200 bin dolar fiyat verdiler. Astronomik geldi. Olumsuz rapor verdik ve proje iptal oldu."

1 Mayıs’ta seferdeler

Arızalarından dolayı garajda duran 1 milyon 200 bin Euro’luk Phileas marka otobüslerin o dönem inceledikleri araçlarla uzaktan yakından bir ilgisinin olmadığını belirten Öztürk, "Satın aldığımız araçların kılavuzlama sisteminde problem yok. Daha büyük, elektronik ve teknik sistemleri daha gelişmiş. Ayrıca hibrit sistemi kullanılarak yakıt tasarrufu sağlanıyor. Dizel bir araçla, hibrit teknolojisi kullanılan araç arasındaki fiyat farkı 180 bin Euro" diye konuştu.

Bayır çıkmada problem yok

Öztürk, kapıların açılıp kapanmasında yaşanan sorunlar nedeniyle araçları seferden çektiklerini belirterek, "1 Mayıs’tan itibaren tüm araçları sefere koyacağız. Sorunu dört kapının birlikte açılıp kapanması yerine sadece ön kapının açılıp kapanmasıyla çözdük. Yolcu binişleri sadece ön kapıdan olacak ve kapı kapatılırken şoför bir engel varsa yolcuları uyaracak. Bayır çıkmasında problem yok. Kalkış hızı normalde 1.2 ivme. Ancak yakıt tasarrufu yapmak amacıyla bunu 0,8 ivmeye indirdik. Bu nedenle araç yavaş hareket ediyor" dedi.

2003’te olumsuz görüş verenlerden biri olan İETT eski Genel Müdür Yardımcısı Cemal Acar ise Beşiktaş-Balmumcu-4.Levent güzergáhında tercihli yol yapmak için araştırma yapıldığını belirterek, "Metrobüs diye bir terminoloji yoktu. Hollanda’ya giden ekip, abartılan araçların, uzun körüklü otobüslerden pek farkı olmadığını, altyapı varsa elektro-manyetik bir iz üzerinden aracın şoförsüz gidebildiğini belirledi. Böyle bir araç toplu taşıma açısından uygun değil dedik. Yokuş çıkma performansı, trafik içinde yaratabileceği karmaşa, sürüş dinamiği, güvenliği, kontrolsüzlüğü ve manevra kabiliyetleri açısından dikkate aldığımızda ideal bir toplu taşıma aracı olmadığı kanaatine vardık. Beklediğiniz, güveni, performansı ve manevra kabiliyetini veremiyor. Veremez de" dedi.

Tanesi 1.2 milyon Euro’ya alındı

TANESİ 1 milyon 200 bin Euro’ya alınan Phileas marka otobüsler Hollanda’da üretiliyor. Eindhoven Kenti’nde üretilen otobüslerle ilgili Hollandalıların ve ulaşımla ilgilenenlerin yıllar önce otobüse taktıkları isim Phileasco. Bu isim marka ve fiyasko kelimesinin birleşimiyle türetilmiş. Eindhovenlılar otobüslerin tamamının çalışır halde olduğunu hiç görmediklerini belirtiyorlar. Otobüslerin ortalama yarısının hep arızalı olduğunu internetteki çeşitli forumlarda yazan otobüs meraklıları, Phieleas’tan 18 tane satın alan nüfusu 100 bini bulmayan Douai Kenti’nin de dolandırıldığını düşündüklerini belirtiyorlar.

Gürtuna: Maliyet çok yüksek

ESKİ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna, dünyanın hiçbir yerinde bu uzunlukta tercihli otobüs yolu olmadığını belirterek, "Bir yolu tecrit ettiğiniz zaman o yolun kapasitesini azami şekilde kullanmanız lazım. Bir kara yolunun saatlik kapasitesi 2-3 bindir. Raylı sistemin saatlik kapasitesi 70-80 bine kadar çıkıyor. Bunun yapımı maliyetli. İşletme maliyeti çok yüksek. Madem otobüsle yolcu taşıyacaksınız, o zaman neden 70-80 bin Euro’ya Türkiye’de üretilen otobüsü çalıştırabilecekken, tanesi 1 milyon 200 bin Euro’ya, 450 bin Euro’dan otobüs alıp çalıştırıyorsunuz" diye konuştu. Phileas marka otobüslerin alımıyla ilgili İçişleri Bakanlığı’nın soruşturma başlattığını belirten Gürtuna, "Metrobüsler, Kamu İhale Kanunu’nun 22. maddesine göre alınmış. Buna göre, bir malı dünyada tek bir firmanın üretmesi durumunda alternatifiniz olmadığı için açık ihale yapmadan alabilirsiniz. Burada böyle bir şey yok ki. Bu otobüsün benzerini dünyada üreten onlarca firma var. Hiçbir açık ihaleye tabi olmadan alındı. İçişleri Bakanlığı Müfettişleri inceleme yapıp burada usulsüzlük vardır diye savcılığa suç duyurusunda bulundular, halen o dosyalar savcılıkta" dedi.