Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, 1 Ocak 2009 tarihinde tedavüle çıkacak banknotlar üzerinde halka yönelik 10 güvenlik özelliğinin bulunduğunu belirterek, ''Vatandaşlarımız, yeni banknotlarımızın en az üç güvenlik özelliğini çok iyi öğrensinler ve mutlaka kontrol etsinler'' dedi.
Yılmaz, Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü'nde düzenlediği basın toplantısında 1 Ocak 2009 tarihinde dolaşıma çıkacak Türk Lirası (TL) banknot ve madeni paraların tasarım ve boyutlarının tamamen yenilendiğini belirterek, ''Banknotlarımızın boyutları küçüldü. Artık cüzdanlarımıza rahatlıkla sığacak boyutlarda banknotlarımız olacak'' dedi.
Banknotlarda gelişmiş güvenlik özelliklerinin bulunduğunu ifade eden Yılmaz, yeni banknotlardaki güvenlik özelliklerinden birisi olan holografik şerit folyonun özellikleri itibarı ile dünyada ilk kez TL banknotlarda uygulandığını söyledi.
1 Ocak 2009 tarihinde dolaşıma çıkarılacak Türk Lirası banknot ve madeni paraların 2009 yılı boyunca bir yıl süre ile YTL banknot ve madeni paralarla birlikte tedavülde olacağını kaydeden Yılmaz, 1 yıllık birlikte dolaşım süresinin sona ermesiyle YTL banknotların 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren 10 yıl boyunca Merkez Bankası ve Ziraat Bankası şubelerince kabul edileceğini ve değiştirileceğini bildirdi.
Dönüşümün rahat bir şekilde gerçekleştirilmesi için 1 yıllık bir süre öngörüldüğünden vatandaşların paralarını değiştirmek ve Türk Lirasına çevirmek konusunda acele etmelerine hiç gerek olmadığını ifade eden Yılmaz, bu değişim işlemlerinin doğal akışı içerisinde tamamlanmış olacağını söyledi. Yılmaz, şöyle devam etti:
''Dönüşüm planlaması çerçevesinde bankalar müşterilerine yapacakları ödemelerde mümkün olduğunca TL banknot kullanılacaktır. Bankalar piyasadan çekilen YTL banknot ve madeni paralar, mümkün olduğu mertebe tekrar piyasaya verilmeyecek, Türk Lirasına geçiş hızlandırılacaktır.
Bu konuda bankalar ile koordinasyon halinde çalışılmakta ve bankaların yaptığı çalışmalar yakından takip edilmektedir. 2009 yılının ilk yarasında, tedavüldeki paraların çok büyük bir bölümünün Türk Lirasına dönüşmüş olacağını öngörüyoruz.''
Beş yıl önce YTL'ye geçişi nasıl sorunsuz başarıldıysa Türk Lirasına geçişin de sorunsuz tamamlanacağına inandıklarını belirten Yılmaz, tanıtım kampanyası çerçevesinde çok sayıda kamu ve özel sektör kuruluşunun yanı sıra bazı sivil toplum örgütleri ve meslek örgütleriyle de işbirliği imkanları bulduklarını söyledi.
TANITIM KAMPANYASI
Türk Lirasına geçiş kampanyası çerçevesinde yapılanlar hakkında bilgi veren Yılmaz, Türk Telekom'un 17,5 milyon sabit hat abonesine gönderdiği fatura zarflarının içerisinde Türk Lirası tanıtım broşürüne yer vererek, kendilerine milyonlarca eve doğrudan ulaşma imkanı bulduklarını bildirdi.
Tanıtım kampanyasına destek veren tüm kamu ve özel sektör ile meslek kuruluşları yöneticilerine teşekkür eden Yılmaz, Türk Lirasına geçiş tanıtım kampanyası için 1 milyon adet Türkçe 15 bin adet tanıtım afişinin, 5 milyon Türkçe ve 500 bin adet İngilizce genel broşürün basıldığını söyledi.
Milli Eğitim Bakanlığı işbirliği ile okullarda çocuklara özel tasarlanmış 2 milyon adete yakın broşürün dağıtıldığını ifade eden Yılmaz, 50 bin adeti Türkçe 10 bin adeti İngilizce olmak üzere hazırlanan profesyonellere yönelik kitabın finans kuruluşları başta olmak üzere, yurt içi ve yurt dışından ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarına gönderildiğini belirtti.
Olabildiğince geniş kitlelere ulaşma stratejisi doğrultusunda gazeteler ile yaptıkları işbirliklerinin de çok olumlu sonuç verdiğini kaydeden Yılmaz, okurlara ulaştırılmak üzere özel olarak hazırlanan broşürlerin farklı günlerde olmak üzere gazetelerle dağıtımının yapıldığını bildirdi.
TL banknot ve madeni paralar ile banknotları ayırt edilmesi en kolay, temel güvenlik özelliklerinin tanıtılması için 2 milyon 600 bin adetin dağıtıldığını, bu rakamın Türkiye'deki ortalama günlük gazete tirajının yarısına tekabül ettiğini belirten Yılmaz, bu kampanya çerçevesinde kendileri ile işbirliğine giren ve herhangi bir bedel talep etmeksizin broşürleri dağıtan gazeteler ve tanıtıma katkı sağlayan diğer medya kuruluşlarına teşekkür ettiğini söyledi
BANKNOTLAR ÜZERİNDEKİ GÜVENLİK ÖZELLİKLERİ
Banknotlar üzerinde halka yönelik 10 güvenlik özelliğinin bulunduğunu kaydeden Yılmaz, ''Vatandaşlarımız, yeni banknotlarımızın en az üç güvenlik özelliğinin çok iyi öğrensinler ve mutlaka kontrol etsinler'' dedi.
Merkez Bankası tarafından TL banknotların üretim ve dağıtımına Mayıs ayında başlandığını belirten Yılmaz, şöyle dedi:
''Üretim ve dağıtım planı 1 Ocak 2009'da piyasanın banknot ihtiyacını karşılayacak şekilde hazırlanmıştır. TL banknotların ebatlarında değişiklik söz konusu olduğundan ATM'lerin ve para sayma makinelerinin test ve adaptasyonlarının yapılması gerekmektedir.
Bu amaçla TL banknotların Ekim ayında firmalara test için verilmiştir. Bu kapsamda 18 firmaya 3 milyon 375 bin 840 TL değerinde 148 bin 452 adet banknot teslim edilmiştir.
Bu firmalardan bazıları makinelerini şubelerimize getirip dönüşüm çalışmalarını bizzat şubelerimizde gerçekleştirmiştir.
1 Ocak 2009 tarihinden itibaren bankacılık sistemi tarafından TL banknotların dolaşıma çıkarılmasını sağlamak ve adaptasyon çalışmalarını hızlandırmak amacıyla 2008 yılı Kasım ayında TL banknotların bankalara ön yüklemesine başlanmıştır.
26 Aralık 2008 tarihi itibarıyla 19 banka tarafından öne ve alt yükleme talep edilmiştir. Ön ve alt yükleme konu olan banknot ve madeni para tutarı 1,3 milyar TL'ye yaklaşmıştır. Bu tutar yılbaşından itibaren hızla piyasaya verilecektir.''
ATM'LERDE DURUM
1 Ocak 2009 tarihinden itibaren bir yıllık geçiş döneminde ATM'lerden YTL ve TL banknot kullanılabileceğini belirten Yılmaz, özellikle ilk aylarda dönüşüm işlemleri tamamlanıncaya kadar ATM'lerde YTL banknotların almasının mümkün olduğunu, dönüşümü tamamlanmış ATM'lerden bu tarihten itibaren TL banknotun çekilebileceğini söyledi.
ATM'lerin dönüşüm konusundaki tasarrufun tamamen bankalara ait olduğunu kaydeden Yılmaz, ''Biz Merkez Bankası olarak onların TL banknot taleplerini, şu ana kadar olduğu gibi bundan sonra da karşılamaya devam edeceğiz. Öte yandan, para yaktırma imkanı olana makinelere 2009 yılı boyunca YTL veya TL banknotun yatırılabileceğini ifade etti.
Dolaşıma konu olan banknotların kalitesinin artırılması amacıyla banknotların yıpratılmaması için gerekli dikkat ve özenin gösterilmesini, banknotların üzerine yazı yazılmamasını, buruşturulmamasını, delinmemesini ve yırtılmamasını, banknot işleme sistemlerinin çalışmalarının olumsuz yönde etkilenmemesi için yırtılmış banknotların bantla yapıştırılmamasını isteyen Yılmaz, cüzdan kullanma alışkanlığının edinilmesi gerektiği üzerinde durdu.
Konuşmasının son bölümünde sahtecilik üzerinde duran Yılmaz, sahtecilikle mücadelede en önemli görevin vatandaşlara düştüğünü belirterek, ''Sahte bir banknot ele geçirildiğinde en yakın kolluk kuvvetine (Emniyet veya Jandarma birimlerine) bildirilmesi, hem vatandaşlık görevi hem de yasal zorunluluk olduğunu söyledi.