Ahmet Kıvanç'ın haberi
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) itirazı üzerine Türkiye'nin elektrik tüketim projeksiyonunu revize eden Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), elektrikte arzın talebi karşılamaya yetmeyeceği tarihe ilişkin tahminini 2009 yılından 2008 yılına çekti.
Arz sıkıntısının baş göstereceğini gören şirketler de birbiri ardına elektrik üretim lisansı başvurusunda bulundu. Mayıs-temmuzdaki üç aylık dönemde 12 şirket EPDK'ya elektrik üretim santralı kurmak için başvurdu.
Başvuruların tamamının ithal kömür ve doğalgaz gibi dışa bağımlı ürünlere dayalı olması dikkat çekti. Türkiye'nin şu anki tüketiminin yüzde 25'i oranında elektrik üretme kapasitesindeki santralların toplam yatırım tutarı 5.9 milyar doları buluyor.
Talep nisanda başladı
Türkiye'nin elektrik tüketimi, son 78 yılın en sıcak yazının yaşanmasının da etkisiyle temmuz ayında tepe noktaya ulaşırken, yedi aylık dönemdeki elektrik tüketimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9.8 oranında arttı.
Beş yıllık AKP iktidarı döneminde enerji alanında üretime yönelik ciddi bir yatırım girişiminde bulunmayan özel sektör, arz sıkıntısı tartışmalarının nisanda başlamasının ardından birbiri ardına EPDK'ya üretim lisansı başvurusu yaptı. İlk başvuru, Aliağa'da 600 megavatlık (MW) kurulu güçte doğalgaz santralı kurmak için 9 Mayıs'ta Habaş'tan geldi. Onu, Antalya'nın elektrik ihtiyacını gören GOLDAŞ'a ait Yalınkaya Enerji'nin 23 mayıstaki 450 MW'lık başvurusu izledi. Aynı gün, Sabancı Holding'in eski icra kurulu başkanı Celal Mete'ye ait Borasco da Samsun Çarşamba'da doğalgazla çalışmak üzere 882 MW kurulu güçte santral kurma başvurusunda bulundu.
Kurulu güç 6 bin 973 MW
Mayıs ayındaki bu üç başvuruyu, haziranda dört, temmuzda da beş başvuru izledi. Lisans talebinde bulunulan santralların toplam kurulu güçleri 6 bin 973 megavatı buluyor. Toplam yaklaşık yatırım tutarı ise 5 milyar 862.2 milyon dolara ulaşıyor. Bu santrallarda yılda ortalama 51.5 milyar kilovat saat (kWh) elektrik üretimi öngörülüyor. Türkiye'nin 2007'deki elektrik tüketiminin yaklaşık 200 milyar kWh düzeyinde olacağı dikkate alınırsa, kurulacak santrallarda Türkiye'nin bugünkü tüketiminin yüzde 25'i oranında elektrik üretilebilecek. Başvurular içinde kurulu güç bakımından ilk sırayı 1000 MW ile Enerjisa'nın Bandırma'daki doğalgaz santralı aldı.
Alarko grubuna ait San-Sal İnşaat da biri Çanakkale Ezine'de, diğeri Samsun Çarşamba'da olmak üzere iki tane 500 megavatlık ithal taşkömürüne dayalı santral kuracak. Ayrıca, Türkiye'nin en büyük özel sektör elektrik üreticisi durumundaki Enka Aliağa'da 750 MW'lık ithal kömüre dayalı santral yapacak. Santral kurma başvurusunda bulunan bazı şirketlerin, aynı zamanda büyük elektrik tüketicisi durumunda olmaları dikkat çekti. Bunlardan İçdaş Çelik Enerji, halen tersane ve çelik işiyle uğraşıyor. İçdaş'ın Çanakkale Biga'da kuracağı santralın kurulu gücü 600 MW seviyesinde olacak.
Tekirdağ Marmara Ereğlisi'nde 135 MW kurulu güçte ithal kömüre dayalı santral kurma başvurusunda bulunan Kaptan Demir Çelik de yine tersane ve çelik işiyle uğraştığı için yoğun elektrik tüketen bir şirket. Bu şirketlerin santral kurma başvurusunda öncelikli kaygılarının, olası bir elektrik sıkıntısına karşı kendi üretimlerini güvenceye almak olduğu bildirildi. Ancak bu şirketler, ihtiyaç fazlası elektriği diğer tüketicilere satabilecekler.
Afşin'e ilgi göstermediler
Toplam tutarları 6 milyar dolara ulaşan yatırım başvurularının, Elektrik Üretim A.Ş.'nin Afşin-Elbistan'da kurulacak ve bölgeden çıkarılacak kömürle çalışacak C ve D santrallarının yapımı için açılan ihale sürecinde yapılması da dikkat çekti.
Uzmanlar, hiçbir teklif gelmeyen Afşin-Elbistan'a ilgi göstermeyip yeni santral kurma başvurusunda bulunan firmaların tercihinde, yerli kömürün kalitesizliği ve çıkarma maliyetinin yüksekliği gibi unsurların etkili olabileceğini belirtiyor. Ayrıca, Afşin-Elbistan için ihaleye girme zorunluluğu varken, yeni başvurularda herkesin istediği yerde yatırım yapabilecek olmasının da önemli bir etken olduğu bildiriliyor.
Doğalgaz ve ithal kömüre dayalı bu santralların devreye girmesiyle Türkiye'nin dışa bağımlılığı daha da artacak. Halen Türkiye'de elektrik enerjisinin yüzde 60'ından fazlası ithal doğalgaz ve ithal kömürle üretiliyor.
Mobiller devrede
Turgay Ciner'e ait Park Teknik Elektrik, eski Enerji Bakanı Cumhur Ersümer'in Yüce Divan'da yargılanmasına neden olan Esenboğa mobil santralı için 27 Temmuz'da lisans başvurusunda bulundu. Aynı şekilde, Hakkâri'deki mobil santral için de Aksa Enerji 16 Temmuz'da kendi adına lisans başvurusu yaptı.
radikal