Maliye bürokratları, yılsonunda bütçe açığını 45 milyar lira seviyesinde tutmanın mevcut ayarlamalarla dahi mümkün olamayacağını öngördü ve gelir tarafını artırmak için arayışa girdi. Akaryakıta yapılan esaslı zammın ardından şekere de zam yapılırken, asıl hedef yine dolaylı vergiler olarak öne çıktı.
Ekonomi yönetimi, geçen yıl başlayan ve giderek etkisini artıran bütçedeki bozulmayı önlemek ve mali disiplini yeniden sağlamak üzere gelir artırıcı tedbirlere devam edecek. Maliye bürokratları, yılsonunda bütçe açığını 45 milyar lira seviyesinde tutmanın mevcut ayarlamalarla dahi mümkün olamayacağını öngördü ve gelir tarafını artırmak için bir kez daha arayışa girdi. Akaryakıta yapılan esaslı zammın ardından şekere de zam yapılırken, hedefte yine dolaylı vergiler var.
İlk düşünülen önlem olarak özel iletişim vergisine zam yapılması planlanıyor. Özel iletişim vergisi (ÖİV), 1999 depreminden sonra yaraların sarılması için geçici olarak konmuş ancak kalıcı hale gelmişti. Yüzde 25 olan özel iletişim vergisinin 5 puan daha artırılması ve yüzde 30’a çıkarılması gündemde. Şayet ÖİV yüzde 30 olarak uygulanırsa cep telefonu ile ayda 50 liralık konuşma yapan bir kişinin vergiler dahil ödeyeceği tutar, yüzde 4’e yakın zamlanacak ve 76.7 liraya çıkacak. Maliye, 2009 yılında özel iletişim vergisinden 5.2 milyar TL toplamayı öngörmüştü. Ancak ilk gelen veriler bu hedefin biraz altında kalınacağını ortaya koydu. 5 puanlık artışla gelirlerin 6 milyar TL’nin üzerine çıkarılması hedefleniyor.
Çıkış harcı tepkisi
23 Mart 2007 tarihine kadar 70 TL olarak uygulanan yurtdışı çıkış harcı 15 TL’ye indirilmiş buna karşılık tüm istisnalar da kaldırılmıştı. Maliye’de süren ‘geliri nasıl artırırız’ çalışmaları sırasında yurtdışı çıkış harcı konusu da gündeme geldi. Yurtdışı çıkış harcının istisna olmaksızın 50 TL’ye yükseltilebileceği konuşuldu. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2009 yılının ilk 3 ayında yurtdışı çıkış harçlarından 9.7 milyon lira gelir elde edildi.
Söz konusu gelir 2008’in tamamında 50.1 milyon liraydı. Bu kalemdeki zammın bütçeye yapacağı katkının, çekeceği tepkiye oranla çok az kalacağını düşünen maliye bürokratları şimdilik bu öneriyi rafa kaldırdılar.
Maliye bürokratlarının gündemindeki bir diğer gelir artırıcı icraat ise motorlu taşıtlar vergisine (MTV) yapılacak ilave zam. Halen 3 yaşına kadar 1.2 cc’lik motora sahip bir binek otomobil 393 TL yıllık harç ödüyor. Bu tutarın yarısı yani 196.5 lirası Ocak ayında, bir diğer yarısı da şu an içinde bulunduğumuz Temmuz ayında ödeniyor. Söz konusu MTV’ye yüzde 20 zam yapılması gündeme geldi. Maliye bürokratları MTV’ye yapılacak yüzde 20’lik zamma buradan gelecek gelirde en az 550 milyon TL’lik bir artış hesapladılar.
Giderler kısılacak
Reuters’e konuşan bir maliye bürokratı gelir artırıcı önlemlerin yanısıra harcama kısıcı tedbirlerin de gündemde olduğunu söyledi.
Bürokrat Reuters’e, “Şu anda yine gelir artırıcı ve harcama kısımı önlemler üzerinde çalışılıyor. Ancak hareket alanı oldukça sınırlı. Bu yüzden mevcut vergilerde oransal olarak yeni artışlar gündeme gelebilir. Bütçenin gider kalemlerinde bazı kesintiler ve ödenek kaydırmaları da olabilir ” diye konuştu.
Özel İletişim Vergisi'ne zam düşünülüyor
Özel iletişim vergisi, 1999 depreminden sonra yaraların sarılması için geçici olarak konmuş ancak kalıcı hale gelmişti. Yüzde 25 olan özel iletişim vergisinin 5 puan daha artırılması gündemde
Yurtdışına çıkış harcı zamlanacak 50 lira olacak
2007 yılı Mart ayında yurtdışına çıkışlarda uygulanan harç tutarı 15 TL’ye indirilmiş, buna karşılık tüm istisnalar kaldırılmıştı. Şimdi 15 TL’lik çıkış harcının ilk etapta 50 TL’ye çıkarılması düşünülüyor
Motorlu taşıtlar vergisine ilave zam gelebilir
Maliye bürokratlarının üzerinde düşündüğü bir başka gelir getirici kalem MTV’deki artış. Otomobil satışlarındaki düşüş nedeniyle ciddi gelir kaybı olan Maliye 6 ayda bir ödenen MTV’ye yüzde 20 zam öngörüyor.
Elektrik zammı için sisteme bakacaklar
Enerji Bakanı Taner Yıldız, elektrik fiyatlarının artırılıp artırılmayacağına ilişkin, “Şu anda ben de bilmiyorum. Otomatik fiyatlama onu ortaya koyacak” dedi. MÜSİAD toplantısında konuşan Bakan Yıldız, “Mekanizma işliyor. Zam, siyasi kararın dışında çıplak maliyetle ilgili” dedi.
Sağlık harcamasına ilk neşter vuruldu
Sosyal güvenlik harcamaları içinde ağırlığı olan sağlık harcamalarını kısmak isteyen hükümet ilk adımı da attı. Bu zamana kadar “Eşdeğer İlaç Uygulaması” çerçevesinde en ucuz ilacın yüzde 22 fazlasına kadarını ödenmesine olanak sağlanırken, yeni düzenlemeyle bu oran yüzde 15’e çekildi. Aynı oran, yurtdışından getirilecek ilaçlar için de geçerli olacak. Maliye Bakanlığı’nın, Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği’nde Değişiklik yapılmasına Dair Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğ, bu zamana kadar Geri Ödeme Açısından Eşdeğer İlaç Uygulaması çerçevesinde kurumların eşdeğer ilaç bedellerinin ödenmesinde en ucuz ilacın yüzde 22 fazlasına kadarını dikkate alınması şeklinde olan hükmü, yüzde 15 fazlasına kadarını dikkate alma olarak değiştirdi.
Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi’nin “G” sütununda yer alan “Yüzde 22 barajı için 5 aylık sürenin başlatılacağı satış izni tarihi” ifadesi, “Yüzde 15 barajı için 5 aylık sürenin başlatılacağı satış izni tarihi” olarak değiştirildi. Bu değişikliklerin 1 Ağustos 2009 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesi öngörüldü.
Tavan arttı benzine 3-4 kuruş daha zam
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) akaryakıtta dağıtım ve bayi satışlarına yönelik belirlediği tavan fiyatı 18-20 Temmuz tarihleri arasında geçerli olmak üzere 3-4 kuruş artırdı. EPDK’nın internet sitesinde yer alan duyuruya göre tavan fiyat 95 oktan kurşunsuz benzin için litrede 3.16 liradan 3.19 liraya motorinde 2.53 liradan 2.56 liraya, ve kırsal motorinde 2.40 liradan 2.44 liraya yükseltildi. Akaryakıt dağıtım şirketlerinin bugün söz konusu farkı perakende fiyatlarına yansıtması bekleniyor.
Benzin zammı ile cebimizden 1.4 milyar TL çıkacak
Maliye Bakanlığı akaryakıt ürünlerinde yaptığı ÖTV düzenlemesi ile 1.4 milyar liralık ek gelir elde etmeyi hedefliyor. Yapılan hesaplamalara göre, 2009 yılının bundan sonraki döneminde motorinden 1 milyar TL, benzin türlerinden 290 milyon TL ve LPG ürünlerinden ise 110 milyon TL ek gelir elde edilecek. Bir başka deyişle halkın cebinden 1.4 milyar lira ekstra vergi ödemesi gerçekleşecek.