Türkiye'nin en önemli sektörlerinden turizmdeki büyüme deterjandan gıdaya, seramikten içeceğe kadar çok farklı sektörlere de olumlu bir şekilde yansıyor. Sektörde işler yolunda gidince 48 sektörde yüzler gülüyor.

Tedarikçilerin otellere yaptığı satış son altı yılda ikiye katlanarak 4 milyar dolara çıktı. Otel yatırımları ve turist sayısındaki artışla birlikte son yıllarda hızlı bir büyüme trendine giren turizm sektörü, deterjancısından gıda firmalarına, havuz kimyasallarından seramiğe, endüstriyel mutfak üreticilerinden ve tekstile kadar yüzlerce firmaya yeni fırsatlar doğurdu.

Otellerin hizmet ve ürün aldığı yaklaşık 48 sektör, turizmdeki büyümeye pararel olarak yükselişe geçti.

2001'de Türkiye İstatistik Kurumu'nun rakamlarına göre 1.8 milyar dolar olan turizm sektörünün arkasındaki dev endüstrinin büyüklüğü bu yıl 4 milyar dolara ulaştı. Türk turizm sektörü de son altı yılda ciddi bir değişim içine girdi. Yeni yatırımlarla birlikte yatak kapasitesi artarken, hizmet çeşitliliği gelişti. Yedi yıldız olarak adlandırılan ultra lüks otellerin de devreye girmesi ile gelen turist profili de değişmeye başladı. Öte yandan gelen turist sayısı da tırmanışa geçti. Sektördeki bu hareketlilik arkasındaki dev endüstriyi de büyüttü. Otellerin ve turistik tesislerin talebine yetişebilmek birçok tedarikçi yeni yatırımlara soyunurken, en çok kazanan ise Ar-Ge'ye ağırlık verenler oldu. Kıran kırana bir rekabetin yaşandığı tedarik ayağında, merdivenaltı üretim de payını giderek artırıyor.

500 bin kişinin geçim kaynağı

Bacasız sanayi olarak adlandırılan turizm sektörü gösterdiği büyüme performansı ile dikkatleri üzerine çekiyor. Büyük bir kısmı beş yıldızlı olmak üzere son altı yılda yatak kapasitesi 595 bin adetlerden 800 binlere çıktı. Turist sayısı da 11 milyon kişiden 20 milyon seviyelerine geldi. Turizm, birçok sektörden firmanın geçim kaynağı. Turizmde işler yolunda onlar da çok kazanıyorlar. İşler yolunda gitmezse ise en çok onlar etkileniyor. Ayakta kalabilmek ya da daha çok kazanabilmek için turizm sektöründeki değişime en hızlı şekilde cevap vermeleri gerekiyor. Gıda, et, alkollü ve alkolsüz içecekler, cam, endüstriyel mutfak, tekstil, temizlik, havuz kimyasalları, seramik, tekstil, tahıl, plastik, bitkisel ve hayvansansal yağlar, metal eşyalar turizm sektörünü besleyen 48 sektörün içinde yer alan başlıca sektörler.

Turizm sektörü her yıl 30 bin yatağın devreye girdiği Antalya'da 500 bin kişinin geçim kaynağı. Bu rakamın yaklaşık 225 bini otellere mal ve hizmet veren firmalarda çalışıyor.

En fazla et ürünleri tüketiliyor

Bir otelin dışarıdan ortalama 2800 kalem mal aldığı belirtiliyor. Konaklama tesislerinin en çok tükettiği ürünlerin başında ise et ve et ürünleri geliyor. Türkiye'de yılda 1 milyon ton et tüketiliyor. Bu tüketimin ise yüzde 15'i konaklama tesislerinde gerçekleşiyor. Sadece Antalya'nın tüketimi 20 bin ton civarında. Endüstriyel temizlik malzemeleri tedarikçileri de otellerin en çok kapısını çaldığı firmalar arasında yer alıyor. Çamaşır suyundan, havuz dezenfektanına, özel kazan strerilizasyonu malzemelerine kadar oteller 200'e yakın malzemenin tedariğini bu firmalardan karşılıyor.

Endüstriyel muftak üreticileri de yeni otel yatırımları ile son dönemin en hareketli günlerini yaşıyor. Bir taraftan yeni muftak kurulum taleplerine bir taraftan ise yenileme projelerine yetişmeye çalışan endüstriyel muftak alanında Türkiye'de 140 firma çalışıyor. 23 bin kişinin çalıştığı endüstriyel mutfak sanayi alanında faaliyet göstenen şirketlerin cirolarının yüzde 40'ını ise konaklama tesislerine yapılan satışlar oluşturuyor. Geçmiş yıllarda yapılan araştırmalara göre turizm ile en az ilişkide olan sektörler arasında sayılarn seramiğin de önü açıldı. Son dönemde temalı otel yatırımlarının artması ile banyolardan çıkıp otel odalarına kadar giren seramik bu alandaki en parlak dönemini yaşıyor.

Otellerin en büyük tedarikçilerinden biri de alkollü ve alkolsüz içecek satan firmalar. Türkiye'de alkol içeceklerin yüzde 32'si, alkolsüz içeceklerin ise yüzde 28'i konaklama tesislerinde tüketiliyor.

1. sınıf bir tatil köyü günde yaklaşık 300 kilogram et ve balık ürünleri tüketiliyor. 480 kilogram civarında ise sebze yemek yapımında kullanılıyor. 100 kilogram un, 40 kg toz şeker, 600 kilogram kavun-karpuz, 350 kilogram meyve tüketiliyor. Günde 22 kg deterjan tüketilen otelde 400 adet 20 gr'lık şampuan, 250 adet sabun, 450 adet ise tuvalet kağıdına ihtiyaç duyuluyor.

Kayıtdışının ağırlığı da arttı

Artan talebe bağlı olarak tedarikçilerin kayıtdışı ile ilgili sıkıntısı da artmış durumda.

Merdiven altı üretim özellikle gıda alanındaki firmaların en büyük sıkıntısı haline geldi. Piyasadaki kalitesiz ürün sayısının giderek arttığını belirten Altın Et Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Acar, otellerin maliyetlerini düşürmek açısından ucuzu ürünlere yöneldiğine dikkati çekiyor.

Acar “Merdivenaltı et üretiminde ağırlıklı olarak kemik ve kıkırdak bulunuyor. Oteller ucuza kıyma aldığını zannedip kemik alıyor.“ diyor.

Havuz kimyasalları için de aynı durum söz konusu. Bazı firmalar merdiven altı üretim yüzünden sektör bile değiştirmeye başladı. Otellerin maliyetlerini düşürmek için düşük fiyatlı ürünler almaya başladığını belirten Levent Kimya Yönetim Kurulu Başkanı Güngör Pekşen ise “Sektörün bir an önce kendi içinde bir denetim mekanizması kurması gerekiyor“ açıklamasını yapıyor.

Farklılık yaratarak öne çıkan kazanacak

Turizm sektörüne yönelik tedarik ayağında kıran kırana bir rekabetin yaşandığını dile getiren Akdeniz Turistik Otelciler Birliği -AKTOB Başkanı Osman Ayık, sektörün yeni fırsatları beraberinde getirdiğini söyledi.

Ayık “Turizm endüstrisine hizmet eden sanayi kollarındaki gelişmeler birçok yatırımcı için yeni fırsatları gündeme getirdi. Çünkü Turizm endüstrisinin tetikleyeceği birçok alan gelişmeye çok açık. Her alanda konsept geliştirmeler yapılabilir. Otellere özel bilgisayar yazılımları geliştirmek, Ar-Ge çalışmalarıyla endüstriyel mutfaklar için farklı teçhizatlar üreterek pazarda büyümek mümkün“ diyor.

Turizm sektörüne ürün tedarik eden firmaların çok planlı bir şekilde çalışması gerektiğini belirten Ayık, sözlerine şöyle devam ediyor:

“Sektör çok hızlı gelişiyor. Ve talepleri çok fazla. Bu taleplerin çok hızlı bir şekilde karşılanması gerekiyor. 7 ay civarında en yüksek tempoda çalışılıyor. Yılın geri kalan ayları da yenileme ve planlama olarak geçirilmeli. Sektöre ürün tedariği yapan firmalar kendilerini hızlı bir şekilde yenilemedikçe aksamalar olacaktır.“